Αναγκαστικό γέλιο: Γέλιο γελοίο.
Ω γέλιο! Γέλιο της τέρψης, τέρψη του γέλιου,
να γελάς σημαίνει να ζεις βαθιά...

Υπάρχει μικρή απόσταση από το  σοβαρό στο γελοίο. Από το γελοίο στο σοβαρό η απόσταση είναι τεράστια.

Την παραπάνω έκφραση την λέει ο λαός προκειμένου να καταδείξει, πως ο άνθρωπος με τον οποίο συνήθως γελάμε δεν είναι δυνατόν με ευκολία να τον πάρουμε υπόψιν  μας στα σοβαρά. Ενώ αντίθετα κάποιος που στις εκφράσεις του χαρακτηρίζεται σοβαρός εύκολα σε μια άστοχη στιγμή μπορεί να γελοιοποιηθεί.

Τι εννοούμε  όμως γελοίο;

Κατά κυριολεξία σημαίνει αυτό που προκαλεί γέλιο, το κωμικό, το αστείο. Η συνηθισμένη όμως σημασία της είναι το άξιο περιφρόνησης, αυτό που προκαλεί αηδία και αίσθημα αποστροφής.

«Τα γελοία ηδέα» μας λέγει χαρακτηριστικά ο Αριστοτέλης. Τα απολαμβάνουμε, μας προκαλούν τέρψη. Τα γελοία (κωμικά) έχουν μέσα τους αισθητική ενέργεια, ισότιμη με την ενέργεια του ωραίου αφού τα χαρακτηρίζει η ανιδιοτέλεια. Τα  βρίσκουμε συνήθως στη τέχνη της σάτιρας. Γι’ αυτό και στη ρητορική υπάρχει το σχήμα «γελοίον  παρά προσδοκίαν». Το απροσδόκητο κατά το οποίο ο ρήτορας προκαλεί ξαφνικά το γέλιο με την ασυμφωνία κάποιας έννοιας με αντικείμενα που έχουν μόνο φαινομενική σχέση μεταξύ τους.

Το γελοίο (κωμικό) είναι βασικό στοιχείο της κωμωδίας και προϋποθέτει κάποια ατέλεια ή παραμόρφωση, χωρίς να ξεπερνάει κάποια όρια. Είναι δυνατόν όμως φυσικά, πνευματικά ή ηθικά ελαττώματα να προκαλέσουν γέλιο, αλλά η αιτία αυτής της ψυχολογικής αντίδρασης να μην είναι αυτά καθ’ ε αυτά αφού μπορεί τα ίδια να προκαλέσουν τον οίκτο, την συμπάθεια η ακόμα και την περιφρόνηση, ιδίως αυτά που παραβιάζουν την ηθική και την κατεστημένη αισθητική έχουν σαν συνέπεια και την κοινωνική μείωση, δηλαδή γελοίο με άσχημη όψη. Αυτό το γελοίο (αισχρό) έχει τέτοια σχέση με το γελοίο (κωμικό) όση έχει το καλό με το κακό.

Είναι δύο ψυχολογικά γεγονότα  μεταξύ τους αντιφατικά και αλληλοαναιρούμενα. Το ένα φέρνει γέλιο (το αστείο) και το άλλο προκαλεί αηδία (το γελοίο).Το αστείο είναι χρωματισμός του πνεύματος και μπορεί να το προκαλέσει κάποιος ανεξάρτητα από την δύναμη του νου. Το γελοίο είναι η υπερβολή αυτού. Στην ίδια κατάσταση βάζει κάποιος παραπάνω «εξυπνάδα» και τότε προκύπτει η λεγόμενη «κρυάδα». Σ αυτήν συνήθως εγκλωβίζονται αυτοί που προσπαθούν να προκαλέσουν γέλιο με τη θέλησή τους και όχι  αυτό να προκύψει αυθόρμητα και να είναι πηγαίο. Τούτο είναι ένα πραγματικό γλίστρημα...

Γελοίος πάλι γίνεται κάποιος που προσποιείται ιδιότητες που δεν έχει. Προσπαθεί να παρουσιάζει ότι του λείπει ουσιαστικά. «Περνιέται» για κάποιος  λέει ο λαός και το χειρότερο, πιστεύει πως τα καταφέρνει (πλάκα έχει). Είναι η ανοησία σε μέγιστη τιμή. Πάνω σε αυτό πάτησε και ο Βολτέρος και είπε: «Θεέ μου κάνε τους εχθρούς μου γελοίους».

Το φλάμπουρο της γελοίας έκφρασης το κρατά γερά και ψηλά και ο άνθρωπος που δέχεται και πιστεύει στα κομπλιμέντα.

Το γέλιο που είναι για γέλια είναι καταστροφικό. Μας κορόιδεψαν όλους με μια σημαντική (απάτη). Η μίμηση του γέλιου και το πηγαίο γέλιο καλύπτονται από την ίδια λέξη. Δεν είναι εύκολη η συνειδητοποίηση πως το ίδιο εξωτερικά φαινόμενο κρύβει μέσα του δυο αντιφατικές θέσεις. Υπάρχουν δύο είδη γέλιου και  εμείς δεν έχουμε τη λέξη να αντιδιαστείλουμε το ένα το άλλο.

Γελάστε με το πραγματικό γέλιο. Γελάστε ως το άπειρο του γέλιου του γέλιου σας. Αυτή η γλυκιά έκσταση της ευτυχίας είναι  η πιο ψηλή κορφή της ευχαρίστησης. Το γέλιο της ευχαρίστησης, η ευχαρίστηση του γέλιου. Δεν υπάρχει αμφιβολία καμία ότι αυτό το γέλιο δεν έχει  τίποτα κοινό με την κοροϊδία και τη γελοιότητα.
 
Σας χαιρετώ. Εις το Επανιδείν.