Ανάγκη: Συμμόρφωση

Μοιράσου το άρθρο:
08-03-2024
Γράφει η Ελένη Παπατσώρη
Άκουσε τις αλυσίδες σου και δες,
φυσικά βαθιά , ώστε να την
εννοήσεις.
Το περιβάλλον ήταν ασφυκτικό και ένιωσα την ανάγκη να αναπνεύσω καθαρό αέρα, βγαίνοντας στη βεράντα.
Είναι ανάγκη να έχω αρκετά ρούχα στην ντουλάπα μου για να αισθάνομαι άνετα.
Για να γλυκάνουν τα πορτοκάλια είναι ανάγκη να προηγηθεί τσουχτερό κρύο.
Η περιοχή είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από ένα σεισμό που προηγήθηκε... Είναι μερικές από τις εκφράσεις στις οποίες κάνουμε χρήση την έννοια της λέξης ανάγκη, μέχρι και κατάχρηση.
Ανάγκη είναι μία εξωτερική, από μας, αρχή που κινεί ή εμποδίζει τα γενόμενα, μας λέει ο Αριστοτέλης. «Ανάγκη εστί το μη ενδέχεσθαι άλλως. Το αναπόφευκτον , το αναπόδραστον».
Με αυτή την έννοια, δηλαδή ως δύναμη προς την οποία κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί, η λέξη ανάγκη υπάρχει στην γλώσσα μας από την εποχή του Ομήρου.
«Ανάγκη κρατεί πάντων» είπε ο Θαλής. «Ανάγκη δε ουδέ θεός είναι λέγεται δυνατός βιάζεσθαι»,δηλαδή την ανάγκη ούτε ο θεός λένε πως είναι δυνατόν να παραβιάζει, μας μεταφέρει ο Πλάτων. «Ανάγκα ουδέ θεοί μάχονται» μπροστά στην ανάγκη ούτε οι θεοί μπορούν να αντισταθούν μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος.
Ο Πλάτων στην πολιτεία του παριστάνει την ανάγκη σαν θεότητα που κρατάει στα γόνατά της ένα αδράχτι (όπως οι γιαγιάδες στο παρελθόν) και με αυτό περιστρέφει το σύμπαν.
Ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης παριστάνουν την ανάγκη ,ζυγό πολύ βαρύ (ασήκωτο) και την δύναμή της ακατανίκητη.
Αργότερα ο Απόστολος Παύλος σε μία από τις επιστολές του: «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται» δηλαδή στην πραγματική ανάγκη παραβλέπουμε και τον νόμο.
Έχουμε και την παροιμία του λαού «η ανάγκη τις ευγενικές αδιάντροπες τις κάνει» που δηλώνει πως ο άνθρωπος όταν διακατέχεται από ανάγκη, μπορεί να κάνει και πράξεις ανάξιες του εαυτού του. Η έκφραση «έκανε την ανάγκη φιλοτιμία» έρχεται από τους Βυζαντινούς χρόνους και δηλώνει πως κρύβεις τον πραγματικό σου σκοπό και τον παρουσιάζεις ως φιλοτιμία, Υποκρισία δηλαδή. Ακόμα πιο πρακτικά για την βιολογική μας ανάγκη, την ίδια λέξη χρησιμοποιούμε από την οποία προκύπτει η μεταφορική έκφραση «ανάγκη και κόψιμο» που δηλώνει την ανάγκη μας σε βία που προέρχεται πάνω από μας.
Θεμέλιο της φιλοσοφίας είναι η έννοια της ανάγκης. Το αναγκαίο και αμετάβλητο είναι κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη το υποκείμενο της γνώσης καθ΄ όσον το αισθητό είναι τυχαίο και μεταβλητό. Το φιλοσοφικό σύστημα της αιτιοκρατίας, στο οποίο κάθε τι πραγματικό που συμβαίνει έχει την αιτία του, λεγόταν κατά το παρελθόν «δόγμα της ανάγκης». Είναι ανάγκη να υπάρχει σύμφωνα με αυτό το σύστημα, κάποιο αίτιο αφού έχουμε ένα αποτέλεσμα ή αλλιώς οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Κύριος εκφραστής αυτού είναι ο Καρτέσιος και ο Σπινόζα που υποστηρίζουν πως γυρίζοντας πίσω πρέπει να υπάρχει αναγκαία αλήθεια. Αναγκαίο είναι το ον του οποίου η ύπαρξη δεν εξαρτάται από άλλη αιτία. Θεό το είπε ο πρώτος και ουσία ο δεύτερος. Μάλιστα ο Σπινόζα χαρακτήρισε την λογική ως αντικειμενική ανάγκη προκειμένου να εξηγηθεί η θεωρία του.
Στα Μαθηματικά αναγκαία αληθινή λέμε κάθε πρόταση που την αντίθετή της την αντιλαμβανόμαστε ως ψεύτικη ή μας οδηγεί σε παράλογο συμπέρασμα. Η πρόσθεση των γωνιών τριγώνου που κάνουν 180 μοίρες, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αν δεν κάνουν 180 μοίρες δεν μπορούν να είναι γωνίες του τριγώνου.
Η κοινωνία των αρχαίων Σπαρτιατών είχε ως πρώτο κριτήριο επιλογής της την έννοια της ανάγκης. Υποτάχθηκε στην αλήθεια που προκύπτει από την φύση ,συντονίστηκε με τους φυσικούς νόμους και απέκτησε φρόνημα και ήθος στη συμπεριφορά της, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτάρκεια στο ελάχιστο (το αναγκαίο).Λείπουν τα περιττά, λείπει η τρυφή, κυριαρχεί η απλότητα.«Φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας», αγαπάμε την ομορφιά μέσα στην απλότητα. Κυριαρχεί το ολιγόλογον, πράξεις κάνανε όχι λόγια «Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», λέγεται για τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Αυτή την εσωτερική διάσταση είχε η αντίληψη για την φιλοσοφία τους, και αυτός είναι ο λόγος που ο Φρόιντ αργότερα τους χαρακτήρισε σαν τον πιο ευφυή λαό που κατανόησε και υποτάχθηκε στην έννοια της ανάγκης, Επίσης ο παιδαγωγός και φιλόσοφος Ρουσσώ, μας είπε πως ,«όσο μειώνεις τις ανάγκες του παιδιού τόσο μεγαλώνεις την δύναμή του» πράγμα που οι αρχαίοι Σπαρτιάτες το είχαν ως πρότυπο για την ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των νέων τους.
Η μυθολογία την είχε θεότητα και μητέρα των «μοιρών», της Αδράστειας (ενστίκτου) και της Ειμαρμένης (πεπρωμένο).
Σήμερα την έννοια της ανάγκης την πολυχρησιμοποιούμε μέχρι κατάχρησης .Χρήση και μάλιστα καλή γίνεται στην έκφραση «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Την επιβάλλει ο νόμος όταν υπάρχει κίνδυνος ζωής. Κίνδυνος που προέρχεται συνήθως από μεγάλες φυσικές καταστροφές - πλημμύρες, φωτιές σεισμούς, ακόμα και πόλεμο. Σ’αυτές τις περιπτώσεις θυσιάζονται αγαθά κατώτερης αξίας, προκειμένου να σωθεί ζωή ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων. Βεβαίως έχουμε ανάγκη της τροφής, του νερού και του οξυγόνου προκειμένου να ικανοποιηθούν οι φυσικές πραγματικές μας ανάγκες. Ανάγκη έχουμε τον ρουχισμό για να καλυφθεί η γύμνια μας και να προφυλαχθούμε από το κρύο και τη ζέστη όμως μέχρι εκεί. Έχουμε ανάγκη για ένα σπίτι για την ασφάλειά μας, όμως και πάλι μέχρι εκεί. Ανάγκη είναι η κοινωνική αποδοχή προκειμένου για την συναναστροφή μας, τις «φιλίες» μας, όμως μέτρο έχουμε; Αν πρόκειται να χάσεις την αυτοεκτίμηση σου και παρακαλέσεις προκειμένου να εργαστείς ή παραβείς τις αξίες σου για τις διαπροσωπικές σου σχέσεις, αυτό δεν είναι ανάγκη. Περιορισμός στα βασικά και να έχεις το κεφάλι σου ψηλά και ήσυχο. Τα πολλά που μας προσφέρονται σήμερα ,καταναλωτικά αγαθά, μας σερβίρονται ως ανάγκες, που ασφαλώς δεν είναι και προκειμένου να τις ικανοποιήσουμε θα παραχωρήσουμε λίγο από τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο, λίγο παραπάνω θα εργασθούμε και το χειρότερο θα κάνουμε εκπτώσεις στην άσχημη συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας. Και όλα αυτά γιατί; Για ένα ρούχο παραπάνω ,ένα μεταφορικό μέσο, ένα δωμάτιο σπίτι. Πλεονασμός. Πλεονεξία λέγεται αυτό.
Το οικονομικό κεφάλαιο οπλισμένο με την σύγχρονη προπαγάνδα, βομβαρδίζει την συνείδηση του ανθρώπου, την υποδουλώνει γιατί την προσηλυτίζει. Το ισχυρότερο όπλο της προπαγάνδας είναι ότι βάζει έντεχνα σε κίνηση το μιμητισμό. Τον αθεράπευτο μιμητισμό του ανθρώπου. (το ψυχικό αυτό γνώρισμα φέρνει στο νου την βιολογική συγγένεια με τον πίθηκο). Αν υπάρχει ένας κίνδυνος έσχατος για τον άνθρωπο στο μέλλον αυτός δεν θα είναι η συντριβή των συνειδήσεων που θ’ αντιστέκονται είναι η δημιουργία συνειδήσεων που δεν θα αντιστέκονται. Η στρατολογία ευχαριστημένων από την κατανάλωση των αγαθών του τεχνολογικού πολιτισμού (βαρέλι δίχως πάτο) συνεχίζεται σε ρυθμό εντεινόμενο .Θα έρθει η ώρα που οι άνθρωποι θα δουν πως η χειρότερη περίοδος της Ιστορίας δεν ήταν η εποχή των σκλάβων, ο τελευταίος που θα νιώθει σκλάβος θα είναι ο τελευταίος θεματοφύλακας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Την εποχή της δουλείας θα την αντικαταστήσει η εποχή της εθελοδουλίας.
Χάσαμε το δρόμο μας τελικά.
Απάντηση; Στήριξη στον αναγκαίο στοχασμό! Με κατεύθυνση να αποβάλλουμε τα περιττά να περιοριστούμε στα πραγματικά αναγκαία και στα απλά. Του ανθρώπου οι λανθάνουσες ανάγκες δεν έχουν τελειωμό. Δεν μας λείπει ότι δεν ξέρουμε. Μας λείπουν σήμερα αυτά που θα έχουν αύριο οι απόγονοί μας και που δεν τα έχει κάποιος εφεύρει; Θέλει κόπο. Θέλει προσωπική προσπάθεια. Και αν με την συμπεριφορά μας δεν αρέσουμε πιά στους «φίλους» μας, δεν πειράζει. Μάλλον μας είναι και αυτοί περιττοί.
Σας χαιρετώ. Εις το επανιδείν.
φυσικά βαθιά , ώστε να την
εννοήσεις.
Το περιβάλλον ήταν ασφυκτικό και ένιωσα την ανάγκη να αναπνεύσω καθαρό αέρα, βγαίνοντας στη βεράντα.
Είναι ανάγκη να έχω αρκετά ρούχα στην ντουλάπα μου για να αισθάνομαι άνετα.
Για να γλυκάνουν τα πορτοκάλια είναι ανάγκη να προηγηθεί τσουχτερό κρύο.
Η περιοχή είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από ένα σεισμό που προηγήθηκε... Είναι μερικές από τις εκφράσεις στις οποίες κάνουμε χρήση την έννοια της λέξης ανάγκη, μέχρι και κατάχρηση.
Ανάγκη είναι μία εξωτερική, από μας, αρχή που κινεί ή εμποδίζει τα γενόμενα, μας λέει ο Αριστοτέλης. «Ανάγκη εστί το μη ενδέχεσθαι άλλως. Το αναπόφευκτον , το αναπόδραστον».
Με αυτή την έννοια, δηλαδή ως δύναμη προς την οποία κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί, η λέξη ανάγκη υπάρχει στην γλώσσα μας από την εποχή του Ομήρου.
«Ανάγκη κρατεί πάντων» είπε ο Θαλής. «Ανάγκη δε ουδέ θεός είναι λέγεται δυνατός βιάζεσθαι»,δηλαδή την ανάγκη ούτε ο θεός λένε πως είναι δυνατόν να παραβιάζει, μας μεταφέρει ο Πλάτων. «Ανάγκα ουδέ θεοί μάχονται» μπροστά στην ανάγκη ούτε οι θεοί μπορούν να αντισταθούν μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος.
Ο Πλάτων στην πολιτεία του παριστάνει την ανάγκη σαν θεότητα που κρατάει στα γόνατά της ένα αδράχτι (όπως οι γιαγιάδες στο παρελθόν) και με αυτό περιστρέφει το σύμπαν.
Ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης παριστάνουν την ανάγκη ,ζυγό πολύ βαρύ (ασήκωτο) και την δύναμή της ακατανίκητη.
Αργότερα ο Απόστολος Παύλος σε μία από τις επιστολές του: «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται» δηλαδή στην πραγματική ανάγκη παραβλέπουμε και τον νόμο.
Έχουμε και την παροιμία του λαού «η ανάγκη τις ευγενικές αδιάντροπες τις κάνει» που δηλώνει πως ο άνθρωπος όταν διακατέχεται από ανάγκη, μπορεί να κάνει και πράξεις ανάξιες του εαυτού του. Η έκφραση «έκανε την ανάγκη φιλοτιμία» έρχεται από τους Βυζαντινούς χρόνους και δηλώνει πως κρύβεις τον πραγματικό σου σκοπό και τον παρουσιάζεις ως φιλοτιμία, Υποκρισία δηλαδή. Ακόμα πιο πρακτικά για την βιολογική μας ανάγκη, την ίδια λέξη χρησιμοποιούμε από την οποία προκύπτει η μεταφορική έκφραση «ανάγκη και κόψιμο» που δηλώνει την ανάγκη μας σε βία που προέρχεται πάνω από μας.
Θεμέλιο της φιλοσοφίας είναι η έννοια της ανάγκης. Το αναγκαίο και αμετάβλητο είναι κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη το υποκείμενο της γνώσης καθ΄ όσον το αισθητό είναι τυχαίο και μεταβλητό. Το φιλοσοφικό σύστημα της αιτιοκρατίας, στο οποίο κάθε τι πραγματικό που συμβαίνει έχει την αιτία του, λεγόταν κατά το παρελθόν «δόγμα της ανάγκης». Είναι ανάγκη να υπάρχει σύμφωνα με αυτό το σύστημα, κάποιο αίτιο αφού έχουμε ένα αποτέλεσμα ή αλλιώς οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Κύριος εκφραστής αυτού είναι ο Καρτέσιος και ο Σπινόζα που υποστηρίζουν πως γυρίζοντας πίσω πρέπει να υπάρχει αναγκαία αλήθεια. Αναγκαίο είναι το ον του οποίου η ύπαρξη δεν εξαρτάται από άλλη αιτία. Θεό το είπε ο πρώτος και ουσία ο δεύτερος. Μάλιστα ο Σπινόζα χαρακτήρισε την λογική ως αντικειμενική ανάγκη προκειμένου να εξηγηθεί η θεωρία του.
Στα Μαθηματικά αναγκαία αληθινή λέμε κάθε πρόταση που την αντίθετή της την αντιλαμβανόμαστε ως ψεύτικη ή μας οδηγεί σε παράλογο συμπέρασμα. Η πρόσθεση των γωνιών τριγώνου που κάνουν 180 μοίρες, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αν δεν κάνουν 180 μοίρες δεν μπορούν να είναι γωνίες του τριγώνου.
Η κοινωνία των αρχαίων Σπαρτιατών είχε ως πρώτο κριτήριο επιλογής της την έννοια της ανάγκης. Υποτάχθηκε στην αλήθεια που προκύπτει από την φύση ,συντονίστηκε με τους φυσικούς νόμους και απέκτησε φρόνημα και ήθος στη συμπεριφορά της, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτάρκεια στο ελάχιστο (το αναγκαίο).Λείπουν τα περιττά, λείπει η τρυφή, κυριαρχεί η απλότητα.«Φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας», αγαπάμε την ομορφιά μέσα στην απλότητα. Κυριαρχεί το ολιγόλογον, πράξεις κάνανε όχι λόγια «Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», λέγεται για τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Αυτή την εσωτερική διάσταση είχε η αντίληψη για την φιλοσοφία τους, και αυτός είναι ο λόγος που ο Φρόιντ αργότερα τους χαρακτήρισε σαν τον πιο ευφυή λαό που κατανόησε και υποτάχθηκε στην έννοια της ανάγκης, Επίσης ο παιδαγωγός και φιλόσοφος Ρουσσώ, μας είπε πως ,«όσο μειώνεις τις ανάγκες του παιδιού τόσο μεγαλώνεις την δύναμή του» πράγμα που οι αρχαίοι Σπαρτιάτες το είχαν ως πρότυπο για την ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των νέων τους.
Η μυθολογία την είχε θεότητα και μητέρα των «μοιρών», της Αδράστειας (ενστίκτου) και της Ειμαρμένης (πεπρωμένο).
Σήμερα την έννοια της ανάγκης την πολυχρησιμοποιούμε μέχρι κατάχρησης .Χρήση και μάλιστα καλή γίνεται στην έκφραση «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Την επιβάλλει ο νόμος όταν υπάρχει κίνδυνος ζωής. Κίνδυνος που προέρχεται συνήθως από μεγάλες φυσικές καταστροφές - πλημμύρες, φωτιές σεισμούς, ακόμα και πόλεμο. Σ’αυτές τις περιπτώσεις θυσιάζονται αγαθά κατώτερης αξίας, προκειμένου να σωθεί ζωή ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων. Βεβαίως έχουμε ανάγκη της τροφής, του νερού και του οξυγόνου προκειμένου να ικανοποιηθούν οι φυσικές πραγματικές μας ανάγκες. Ανάγκη έχουμε τον ρουχισμό για να καλυφθεί η γύμνια μας και να προφυλαχθούμε από το κρύο και τη ζέστη όμως μέχρι εκεί. Έχουμε ανάγκη για ένα σπίτι για την ασφάλειά μας, όμως και πάλι μέχρι εκεί. Ανάγκη είναι η κοινωνική αποδοχή προκειμένου για την συναναστροφή μας, τις «φιλίες» μας, όμως μέτρο έχουμε; Αν πρόκειται να χάσεις την αυτοεκτίμηση σου και παρακαλέσεις προκειμένου να εργαστείς ή παραβείς τις αξίες σου για τις διαπροσωπικές σου σχέσεις, αυτό δεν είναι ανάγκη. Περιορισμός στα βασικά και να έχεις το κεφάλι σου ψηλά και ήσυχο. Τα πολλά που μας προσφέρονται σήμερα ,καταναλωτικά αγαθά, μας σερβίρονται ως ανάγκες, που ασφαλώς δεν είναι και προκειμένου να τις ικανοποιήσουμε θα παραχωρήσουμε λίγο από τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο, λίγο παραπάνω θα εργασθούμε και το χειρότερο θα κάνουμε εκπτώσεις στην άσχημη συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας. Και όλα αυτά γιατί; Για ένα ρούχο παραπάνω ,ένα μεταφορικό μέσο, ένα δωμάτιο σπίτι. Πλεονασμός. Πλεονεξία λέγεται αυτό.
Το οικονομικό κεφάλαιο οπλισμένο με την σύγχρονη προπαγάνδα, βομβαρδίζει την συνείδηση του ανθρώπου, την υποδουλώνει γιατί την προσηλυτίζει. Το ισχυρότερο όπλο της προπαγάνδας είναι ότι βάζει έντεχνα σε κίνηση το μιμητισμό. Τον αθεράπευτο μιμητισμό του ανθρώπου. (το ψυχικό αυτό γνώρισμα φέρνει στο νου την βιολογική συγγένεια με τον πίθηκο). Αν υπάρχει ένας κίνδυνος έσχατος για τον άνθρωπο στο μέλλον αυτός δεν θα είναι η συντριβή των συνειδήσεων που θ’ αντιστέκονται είναι η δημιουργία συνειδήσεων που δεν θα αντιστέκονται. Η στρατολογία ευχαριστημένων από την κατανάλωση των αγαθών του τεχνολογικού πολιτισμού (βαρέλι δίχως πάτο) συνεχίζεται σε ρυθμό εντεινόμενο .Θα έρθει η ώρα που οι άνθρωποι θα δουν πως η χειρότερη περίοδος της Ιστορίας δεν ήταν η εποχή των σκλάβων, ο τελευταίος που θα νιώθει σκλάβος θα είναι ο τελευταίος θεματοφύλακας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Την εποχή της δουλείας θα την αντικαταστήσει η εποχή της εθελοδουλίας.
Χάσαμε το δρόμο μας τελικά.
Απάντηση; Στήριξη στον αναγκαίο στοχασμό! Με κατεύθυνση να αποβάλλουμε τα περιττά να περιοριστούμε στα πραγματικά αναγκαία και στα απλά. Του ανθρώπου οι λανθάνουσες ανάγκες δεν έχουν τελειωμό. Δεν μας λείπει ότι δεν ξέρουμε. Μας λείπουν σήμερα αυτά που θα έχουν αύριο οι απόγονοί μας και που δεν τα έχει κάποιος εφεύρει; Θέλει κόπο. Θέλει προσωπική προσπάθεια. Και αν με την συμπεριφορά μας δεν αρέσουμε πιά στους «φίλους» μας, δεν πειράζει. Μάλλον μας είναι και αυτοί περιττοί.
Σας χαιρετώ. Εις το επανιδείν.
Άκουσε τις αλυσίδες σου και δες,
φυσικά βαθιά , ώστε να την
εννοήσεις.
Το περιβάλλον ήταν ασφυκτικό και ένιωσα την ανάγκη να αναπνεύσω καθαρό αέρα, βγαίνοντας στη βεράντα.
Είναι ανάγκη να έχω αρκετά ρούχα στην ντουλάπα μου για να αισθάνομαι άνετα.
Για να γλυκάνουν τα πορτοκάλια είναι ανάγκη να προηγηθεί τσουχτερό κρύο.
Η περιοχή είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από ένα σεισμό που προηγήθηκε... Είναι μερικές από τις εκφράσεις στις οποίες κάνουμε χρήση την έννοια της λέξης ανάγκη, μέχρι και κατάχρηση.
Ανάγκη είναι μία εξωτερική, από μας, αρχή που κινεί ή εμποδίζει τα γενόμενα, μας λέει ο Αριστοτέλης. «Ανάγκη εστί το μη ενδέχεσθαι άλλως. Το αναπόφευκτον , το αναπόδραστον».
Με αυτή την έννοια, δηλαδή ως δύναμη προς την οποία κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί, η λέξη ανάγκη υπάρχει στην γλώσσα μας από την εποχή του Ομήρου.
«Ανάγκη κρατεί πάντων» είπε ο Θαλής. «Ανάγκη δε ουδέ θεός είναι λέγεται δυνατός βιάζεσθαι»,δηλαδή την ανάγκη ούτε ο θεός λένε πως είναι δυνατόν να παραβιάζει, μας μεταφέρει ο Πλάτων. «Ανάγκα ουδέ θεοί μάχονται» μπροστά στην ανάγκη ούτε οι θεοί μπορούν να αντισταθούν μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος.
Ο Πλάτων στην πολιτεία του παριστάνει την ανάγκη σαν θεότητα που κρατάει στα γόνατά της ένα αδράχτι (όπως οι γιαγιάδες στο παρελθόν) και με αυτό περιστρέφει το σύμπαν.
Ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης παριστάνουν την ανάγκη ,ζυγό πολύ βαρύ (ασήκωτο) και την δύναμή της ακατανίκητη.
Αργότερα ο Απόστολος Παύλος σε μία από τις επιστολές του: «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται» δηλαδή στην πραγματική ανάγκη παραβλέπουμε και τον νόμο.
Έχουμε και την παροιμία του λαού «η ανάγκη τις ευγενικές αδιάντροπες τις κάνει» που δηλώνει πως ο άνθρωπος όταν διακατέχεται από ανάγκη, μπορεί να κάνει και πράξεις ανάξιες του εαυτού του. Η έκφραση «έκανε την ανάγκη φιλοτιμία» έρχεται από τους Βυζαντινούς χρόνους και δηλώνει πως κρύβεις τον πραγματικό σου σκοπό και τον παρουσιάζεις ως φιλοτιμία, Υποκρισία δηλαδή. Ακόμα πιο πρακτικά για την βιολογική μας ανάγκη, την ίδια λέξη χρησιμοποιούμε από την οποία προκύπτει η μεταφορική έκφραση «ανάγκη και κόψιμο» που δηλώνει την ανάγκη μας σε βία που προέρχεται πάνω από μας.
Θεμέλιο της φιλοσοφίας είναι η έννοια της ανάγκης. Το αναγκαίο και αμετάβλητο είναι κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη το υποκείμενο της γνώσης καθ΄ όσον το αισθητό είναι τυχαίο και μεταβλητό. Το φιλοσοφικό σύστημα της αιτιοκρατίας, στο οποίο κάθε τι πραγματικό που συμβαίνει έχει την αιτία του, λεγόταν κατά το παρελθόν «δόγμα της ανάγκης». Είναι ανάγκη να υπάρχει σύμφωνα με αυτό το σύστημα, κάποιο αίτιο αφού έχουμε ένα αποτέλεσμα ή αλλιώς οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Κύριος εκφραστής αυτού είναι ο Καρτέσιος και ο Σπινόζα που υποστηρίζουν πως γυρίζοντας πίσω πρέπει να υπάρχει αναγκαία αλήθεια. Αναγκαίο είναι το ον του οποίου η ύπαρξη δεν εξαρτάται από άλλη αιτία. Θεό το είπε ο πρώτος και ουσία ο δεύτερος. Μάλιστα ο Σπινόζα χαρακτήρισε την λογική ως αντικειμενική ανάγκη προκειμένου να εξηγηθεί η θεωρία του.
Στα Μαθηματικά αναγκαία αληθινή λέμε κάθε πρόταση που την αντίθετή της την αντιλαμβανόμαστε ως ψεύτικη ή μας οδηγεί σε παράλογο συμπέρασμα. Η πρόσθεση των γωνιών τριγώνου που κάνουν 180 μοίρες, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αν δεν κάνουν 180 μοίρες δεν μπορούν να είναι γωνίες του τριγώνου.
Η κοινωνία των αρχαίων Σπαρτιατών είχε ως πρώτο κριτήριο επιλογής της την έννοια της ανάγκης. Υποτάχθηκε στην αλήθεια που προκύπτει από την φύση ,συντονίστηκε με τους φυσικούς νόμους και απέκτησε φρόνημα και ήθος στη συμπεριφορά της, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτάρκεια στο ελάχιστο (το αναγκαίο).Λείπουν τα περιττά, λείπει η τρυφή, κυριαρχεί η απλότητα.«Φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας», αγαπάμε την ομορφιά μέσα στην απλότητα. Κυριαρχεί το ολιγόλογον, πράξεις κάνανε όχι λόγια «Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», λέγεται για τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Αυτή την εσωτερική διάσταση είχε η αντίληψη για την φιλοσοφία τους, και αυτός είναι ο λόγος που ο Φρόιντ αργότερα τους χαρακτήρισε σαν τον πιο ευφυή λαό που κατανόησε και υποτάχθηκε στην έννοια της ανάγκης, Επίσης ο παιδαγωγός και φιλόσοφος Ρουσσώ, μας είπε πως ,«όσο μειώνεις τις ανάγκες του παιδιού τόσο μεγαλώνεις την δύναμή του» πράγμα που οι αρχαίοι Σπαρτιάτες το είχαν ως πρότυπο για την ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των νέων τους.
Η μυθολογία την είχε θεότητα και μητέρα των «μοιρών», της Αδράστειας (ενστίκτου) και της Ειμαρμένης (πεπρωμένο).
Σήμερα την έννοια της ανάγκης την πολυχρησιμοποιούμε μέχρι κατάχρησης .Χρήση και μάλιστα καλή γίνεται στην έκφραση «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Την επιβάλλει ο νόμος όταν υπάρχει κίνδυνος ζωής. Κίνδυνος που προέρχεται συνήθως από μεγάλες φυσικές καταστροφές - πλημμύρες, φωτιές σεισμούς, ακόμα και πόλεμο. Σ’αυτές τις περιπτώσεις θυσιάζονται αγαθά κατώτερης αξίας, προκειμένου να σωθεί ζωή ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων. Βεβαίως έχουμε ανάγκη της τροφής, του νερού και του οξυγόνου προκειμένου να ικανοποιηθούν οι φυσικές πραγματικές μας ανάγκες. Ανάγκη έχουμε τον ρουχισμό για να καλυφθεί η γύμνια μας και να προφυλαχθούμε από το κρύο και τη ζέστη όμως μέχρι εκεί. Έχουμε ανάγκη για ένα σπίτι για την ασφάλειά μας, όμως και πάλι μέχρι εκεί. Ανάγκη είναι η κοινωνική αποδοχή προκειμένου για την συναναστροφή μας, τις «φιλίες» μας, όμως μέτρο έχουμε; Αν πρόκειται να χάσεις την αυτοεκτίμηση σου και παρακαλέσεις προκειμένου να εργαστείς ή παραβείς τις αξίες σου για τις διαπροσωπικές σου σχέσεις, αυτό δεν είναι ανάγκη. Περιορισμός στα βασικά και να έχεις το κεφάλι σου ψηλά και ήσυχο. Τα πολλά που μας προσφέρονται σήμερα ,καταναλωτικά αγαθά, μας σερβίρονται ως ανάγκες, που ασφαλώς δεν είναι και προκειμένου να τις ικανοποιήσουμε θα παραχωρήσουμε λίγο από τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο, λίγο παραπάνω θα εργασθούμε και το χειρότερο θα κάνουμε εκπτώσεις στην άσχημη συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας. Και όλα αυτά γιατί; Για ένα ρούχο παραπάνω ,ένα μεταφορικό μέσο, ένα δωμάτιο σπίτι. Πλεονασμός. Πλεονεξία λέγεται αυτό.
Το οικονομικό κεφάλαιο οπλισμένο με την σύγχρονη προπαγάνδα, βομβαρδίζει την συνείδηση του ανθρώπου, την υποδουλώνει γιατί την προσηλυτίζει. Το ισχυρότερο όπλο της προπαγάνδας είναι ότι βάζει έντεχνα σε κίνηση το μιμητισμό. Τον αθεράπευτο μιμητισμό του ανθρώπου. (το ψυχικό αυτό γνώρισμα φέρνει στο νου την βιολογική συγγένεια με τον πίθηκο). Αν υπάρχει ένας κίνδυνος έσχατος για τον άνθρωπο στο μέλλον αυτός δεν θα είναι η συντριβή των συνειδήσεων που θ’ αντιστέκονται είναι η δημιουργία συνειδήσεων που δεν θα αντιστέκονται. Η στρατολογία ευχαριστημένων από την κατανάλωση των αγαθών του τεχνολογικού πολιτισμού (βαρέλι δίχως πάτο) συνεχίζεται σε ρυθμό εντεινόμενο .Θα έρθει η ώρα που οι άνθρωποι θα δουν πως η χειρότερη περίοδος της Ιστορίας δεν ήταν η εποχή των σκλάβων, ο τελευταίος που θα νιώθει σκλάβος θα είναι ο τελευταίος θεματοφύλακας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Την εποχή της δουλείας θα την αντικαταστήσει η εποχή της εθελοδουλίας.
Χάσαμε το δρόμο μας τελικά.
Απάντηση; Στήριξη στον αναγκαίο στοχασμό! Με κατεύθυνση να αποβάλλουμε τα περιττά να περιοριστούμε στα πραγματικά αναγκαία και στα απλά. Του ανθρώπου οι λανθάνουσες ανάγκες δεν έχουν τελειωμό. Δεν μας λείπει ότι δεν ξέρουμε. Μας λείπουν σήμερα αυτά που θα έχουν αύριο οι απόγονοί μας και που δεν τα έχει κάποιος εφεύρει; Θέλει κόπο. Θέλει προσωπική προσπάθεια. Και αν με την συμπεριφορά μας δεν αρέσουμε πιά στους «φίλους» μας, δεν πειράζει. Μάλλον μας είναι και αυτοί περιττοί.
Σας χαιρετώ. Εις το επανιδείν.
φυσικά βαθιά , ώστε να την
εννοήσεις.
Το περιβάλλον ήταν ασφυκτικό και ένιωσα την ανάγκη να αναπνεύσω καθαρό αέρα, βγαίνοντας στη βεράντα.
Είναι ανάγκη να έχω αρκετά ρούχα στην ντουλάπα μου για να αισθάνομαι άνετα.
Για να γλυκάνουν τα πορτοκάλια είναι ανάγκη να προηγηθεί τσουχτερό κρύο.
Η περιοχή είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από ένα σεισμό που προηγήθηκε... Είναι μερικές από τις εκφράσεις στις οποίες κάνουμε χρήση την έννοια της λέξης ανάγκη, μέχρι και κατάχρηση.
Ανάγκη είναι μία εξωτερική, από μας, αρχή που κινεί ή εμποδίζει τα γενόμενα, μας λέει ο Αριστοτέλης. «Ανάγκη εστί το μη ενδέχεσθαι άλλως. Το αναπόφευκτον , το αναπόδραστον».
Με αυτή την έννοια, δηλαδή ως δύναμη προς την οποία κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί, η λέξη ανάγκη υπάρχει στην γλώσσα μας από την εποχή του Ομήρου.
«Ανάγκη κρατεί πάντων» είπε ο Θαλής. «Ανάγκη δε ουδέ θεός είναι λέγεται δυνατός βιάζεσθαι»,δηλαδή την ανάγκη ούτε ο θεός λένε πως είναι δυνατόν να παραβιάζει, μας μεταφέρει ο Πλάτων. «Ανάγκα ουδέ θεοί μάχονται» μπροστά στην ανάγκη ούτε οι θεοί μπορούν να αντισταθούν μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος.
Ο Πλάτων στην πολιτεία του παριστάνει την ανάγκη σαν θεότητα που κρατάει στα γόνατά της ένα αδράχτι (όπως οι γιαγιάδες στο παρελθόν) και με αυτό περιστρέφει το σύμπαν.
Ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης παριστάνουν την ανάγκη ,ζυγό πολύ βαρύ (ασήκωτο) και την δύναμή της ακατανίκητη.
Αργότερα ο Απόστολος Παύλος σε μία από τις επιστολές του: «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται» δηλαδή στην πραγματική ανάγκη παραβλέπουμε και τον νόμο.
Έχουμε και την παροιμία του λαού «η ανάγκη τις ευγενικές αδιάντροπες τις κάνει» που δηλώνει πως ο άνθρωπος όταν διακατέχεται από ανάγκη, μπορεί να κάνει και πράξεις ανάξιες του εαυτού του. Η έκφραση «έκανε την ανάγκη φιλοτιμία» έρχεται από τους Βυζαντινούς χρόνους και δηλώνει πως κρύβεις τον πραγματικό σου σκοπό και τον παρουσιάζεις ως φιλοτιμία, Υποκρισία δηλαδή. Ακόμα πιο πρακτικά για την βιολογική μας ανάγκη, την ίδια λέξη χρησιμοποιούμε από την οποία προκύπτει η μεταφορική έκφραση «ανάγκη και κόψιμο» που δηλώνει την ανάγκη μας σε βία που προέρχεται πάνω από μας.
Θεμέλιο της φιλοσοφίας είναι η έννοια της ανάγκης. Το αναγκαίο και αμετάβλητο είναι κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη το υποκείμενο της γνώσης καθ΄ όσον το αισθητό είναι τυχαίο και μεταβλητό. Το φιλοσοφικό σύστημα της αιτιοκρατίας, στο οποίο κάθε τι πραγματικό που συμβαίνει έχει την αιτία του, λεγόταν κατά το παρελθόν «δόγμα της ανάγκης». Είναι ανάγκη να υπάρχει σύμφωνα με αυτό το σύστημα, κάποιο αίτιο αφού έχουμε ένα αποτέλεσμα ή αλλιώς οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Κύριος εκφραστής αυτού είναι ο Καρτέσιος και ο Σπινόζα που υποστηρίζουν πως γυρίζοντας πίσω πρέπει να υπάρχει αναγκαία αλήθεια. Αναγκαίο είναι το ον του οποίου η ύπαρξη δεν εξαρτάται από άλλη αιτία. Θεό το είπε ο πρώτος και ουσία ο δεύτερος. Μάλιστα ο Σπινόζα χαρακτήρισε την λογική ως αντικειμενική ανάγκη προκειμένου να εξηγηθεί η θεωρία του.
Στα Μαθηματικά αναγκαία αληθινή λέμε κάθε πρόταση που την αντίθετή της την αντιλαμβανόμαστε ως ψεύτικη ή μας οδηγεί σε παράλογο συμπέρασμα. Η πρόσθεση των γωνιών τριγώνου που κάνουν 180 μοίρες, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αν δεν κάνουν 180 μοίρες δεν μπορούν να είναι γωνίες του τριγώνου.
Η κοινωνία των αρχαίων Σπαρτιατών είχε ως πρώτο κριτήριο επιλογής της την έννοια της ανάγκης. Υποτάχθηκε στην αλήθεια που προκύπτει από την φύση ,συντονίστηκε με τους φυσικούς νόμους και απέκτησε φρόνημα και ήθος στη συμπεριφορά της, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτάρκεια στο ελάχιστο (το αναγκαίο).Λείπουν τα περιττά, λείπει η τρυφή, κυριαρχεί η απλότητα.«Φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας», αγαπάμε την ομορφιά μέσα στην απλότητα. Κυριαρχεί το ολιγόλογον, πράξεις κάνανε όχι λόγια «Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», λέγεται για τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Αυτή την εσωτερική διάσταση είχε η αντίληψη για την φιλοσοφία τους, και αυτός είναι ο λόγος που ο Φρόιντ αργότερα τους χαρακτήρισε σαν τον πιο ευφυή λαό που κατανόησε και υποτάχθηκε στην έννοια της ανάγκης, Επίσης ο παιδαγωγός και φιλόσοφος Ρουσσώ, μας είπε πως ,«όσο μειώνεις τις ανάγκες του παιδιού τόσο μεγαλώνεις την δύναμή του» πράγμα που οι αρχαίοι Σπαρτιάτες το είχαν ως πρότυπο για την ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των νέων τους.
Η μυθολογία την είχε θεότητα και μητέρα των «μοιρών», της Αδράστειας (ενστίκτου) και της Ειμαρμένης (πεπρωμένο).
Σήμερα την έννοια της ανάγκης την πολυχρησιμοποιούμε μέχρι κατάχρησης .Χρήση και μάλιστα καλή γίνεται στην έκφραση «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Την επιβάλλει ο νόμος όταν υπάρχει κίνδυνος ζωής. Κίνδυνος που προέρχεται συνήθως από μεγάλες φυσικές καταστροφές - πλημμύρες, φωτιές σεισμούς, ακόμα και πόλεμο. Σ’αυτές τις περιπτώσεις θυσιάζονται αγαθά κατώτερης αξίας, προκειμένου να σωθεί ζωή ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων. Βεβαίως έχουμε ανάγκη της τροφής, του νερού και του οξυγόνου προκειμένου να ικανοποιηθούν οι φυσικές πραγματικές μας ανάγκες. Ανάγκη έχουμε τον ρουχισμό για να καλυφθεί η γύμνια μας και να προφυλαχθούμε από το κρύο και τη ζέστη όμως μέχρι εκεί. Έχουμε ανάγκη για ένα σπίτι για την ασφάλειά μας, όμως και πάλι μέχρι εκεί. Ανάγκη είναι η κοινωνική αποδοχή προκειμένου για την συναναστροφή μας, τις «φιλίες» μας, όμως μέτρο έχουμε; Αν πρόκειται να χάσεις την αυτοεκτίμηση σου και παρακαλέσεις προκειμένου να εργαστείς ή παραβείς τις αξίες σου για τις διαπροσωπικές σου σχέσεις, αυτό δεν είναι ανάγκη. Περιορισμός στα βασικά και να έχεις το κεφάλι σου ψηλά και ήσυχο. Τα πολλά που μας προσφέρονται σήμερα ,καταναλωτικά αγαθά, μας σερβίρονται ως ανάγκες, που ασφαλώς δεν είναι και προκειμένου να τις ικανοποιήσουμε θα παραχωρήσουμε λίγο από τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο, λίγο παραπάνω θα εργασθούμε και το χειρότερο θα κάνουμε εκπτώσεις στην άσχημη συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας. Και όλα αυτά γιατί; Για ένα ρούχο παραπάνω ,ένα μεταφορικό μέσο, ένα δωμάτιο σπίτι. Πλεονασμός. Πλεονεξία λέγεται αυτό.
Το οικονομικό κεφάλαιο οπλισμένο με την σύγχρονη προπαγάνδα, βομβαρδίζει την συνείδηση του ανθρώπου, την υποδουλώνει γιατί την προσηλυτίζει. Το ισχυρότερο όπλο της προπαγάνδας είναι ότι βάζει έντεχνα σε κίνηση το μιμητισμό. Τον αθεράπευτο μιμητισμό του ανθρώπου. (το ψυχικό αυτό γνώρισμα φέρνει στο νου την βιολογική συγγένεια με τον πίθηκο). Αν υπάρχει ένας κίνδυνος έσχατος για τον άνθρωπο στο μέλλον αυτός δεν θα είναι η συντριβή των συνειδήσεων που θ’ αντιστέκονται είναι η δημιουργία συνειδήσεων που δεν θα αντιστέκονται. Η στρατολογία ευχαριστημένων από την κατανάλωση των αγαθών του τεχνολογικού πολιτισμού (βαρέλι δίχως πάτο) συνεχίζεται σε ρυθμό εντεινόμενο .Θα έρθει η ώρα που οι άνθρωποι θα δουν πως η χειρότερη περίοδος της Ιστορίας δεν ήταν η εποχή των σκλάβων, ο τελευταίος που θα νιώθει σκλάβος θα είναι ο τελευταίος θεματοφύλακας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Την εποχή της δουλείας θα την αντικαταστήσει η εποχή της εθελοδουλίας.
Χάσαμε το δρόμο μας τελικά.
Απάντηση; Στήριξη στον αναγκαίο στοχασμό! Με κατεύθυνση να αποβάλλουμε τα περιττά να περιοριστούμε στα πραγματικά αναγκαία και στα απλά. Του ανθρώπου οι λανθάνουσες ανάγκες δεν έχουν τελειωμό. Δεν μας λείπει ότι δεν ξέρουμε. Μας λείπουν σήμερα αυτά που θα έχουν αύριο οι απόγονοί μας και που δεν τα έχει κάποιος εφεύρει; Θέλει κόπο. Θέλει προσωπική προσπάθεια. Και αν με την συμπεριφορά μας δεν αρέσουμε πιά στους «φίλους» μας, δεν πειράζει. Μάλλον μας είναι και αυτοί περιττοί.
Σας χαιρετώ. Εις το επανιδείν.


