«Η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που δημιουργεί ειδικό καθεστώς προστασίας για σημαντικούς ορεινούς όγκους. Η πρώτη χώρα που απαγορεύει την κατασκευή οποιαδήποτε τεχνικής επιφάνειας σε βουνά της χώρας και τα θέτει σε καθεστώς υψηλής προστασίας.
Έτσι θα σας παρουσιάσουμε τις Π.Α.Δ., τις Περιοχές Άνευ Δρόμων, στα Λευκά Όρη στην Κρήτη, στο Σάος στη Σαμοθράκη, στο Σμόλικα και στην Τύμφη στην Ήπειρο και στα Γρεβενά, για τον Ταΰγετο στην Πελοπόννησο αλλά και το όρος Χατζή στη Θεσσαλία και συγκεκριμένα στα Τρίκαλα. Αυτά είναι τα έξι πρώτα βουνά που προστατεύονται από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις.
Με τα Απάτητα Βουνά, προστατεύουμε ουσιαστικά τα οικοσυστήματα στα βουνά της χώρας μας. Εξασφαλίζουμε την επιβίωση της άγριας ζωής και τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ελληνικά βουνά, πέρα από την τεράστια περιβαλλοντική αξία διαθέτουν και ισχυρή πολιτιστική αξία και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της τουριστικής μας ανάπτυξης.
Στόχος της κυβέρνησής μας είναι το φυσικό περιβάλλον της χώρας και τα ελληνικά βουνά, να παραδοθούν αναλλοίωτα στις επόμενες γενιές και να αποδειχθούν σημαντικά καταφύγια βιοποικιλότητας», σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Σκρέκας.
Από την πλευρά του, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, μιλώντας αναλυτικότερα για την εν λόγω πρωτοβουλία, τόνισε μεταξύ άλλων:
«Θα σας πω καταρχάς, ότι ο Πρωθυπουργός το Νοέμβριο κατά την ομιλία του στη Γλασκόβη στην διεθνή διάσκεψη για το κλίμα είχε προαναγγείλει αυτή την πρωτοβουλία του Υπουργείου μας. Δηλαδή την τοποθέτηση, τον ορισμό σε καθεστώς αυστηρής προστασίας έξι μεγάλων ορεινών όγκων της χώρας.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι μας οδήγησε σε αυτή την απόφαση. Δύο είναι οι μεγάλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που αποτελούν την παγκόσμια απειλή. Η κλιματική κρίση και η απώλεια της βιοποικιλότητας φυσικά.
Η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην κρίση βιοποικιλότητας, δηλαδή στο να χάνουμε μεγάλα κομμάτια ενδιαιτημάτων, φυσικών βιοτόπων, οικοσυστημάτων και συνακόλουθα ατόμων της πανίδας, άρα και της χλωρίδας με τους εξής 4 παράγοντες.
Την αλλαγή χρήσης γης, την υπερεκμετάλλευση πόρων, την ρύπανση και την είσοδο ξενικών ειδών στα διάφορα οικοσυστήματα.
Τι γίνεται στην Ελλάδα; Μέχρι τώρα η Ελλάδα είναι χαρακωμένη από χιλιάδες δρόμους. Το οδικό μας δίκτυο είναι μεγαλύτερο από 365.000 χιλιόμετρα και χωρίζει την επικράτεια σε περίπου 4.700 κομμάτια γης. Δεν αναφερόμαστε στις ιδιοκτησίες αλλά αναφερόμαστε στις περιοχές που βρίσκονται ανάμεσα σε δρόμους, σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου.
Έτσι λοιπόν ένας άνθρωπος, ένας Έλληνας εάν βρεθεί σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας, η πιθανότητα του να απέχει περισσότερο από ένα χιλιόμετρο, από ένα δρόμο είναι μόλις 5,43%.
Η Ελλάδα, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια είναι η πρώτη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες στο ρυθμό αύξησης τεχνητών επιφανειών και δημιουργίας κατακερματισμού της γης κυρίως με δρόμους.
Λοιπόν, τι σημαίνει αυτό; Όταν τα βουνά που μας ενδιαφέρουν εμάς κατακερματίζονται από δρόμους αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε απώλεια και σε απομόνωση των ενδιαιτημάτων των ειδών. Δεν μπορεί δηλαδή τα διάφορα είδη της πανίδας να επικοινωνήσουν με τους φυσικούς βιοτόπους τους, να πάνε σε μέρη όπου είτε θα αναζητήσουν τροφή, είτε θα αναζητήσουν ταίρι για αναπαραγωγή. Έτσι, λοιπόν, οδηγούμαστε σε μειώσεις πληθυσμών και τοπικές εξαφανίσεις ειδών. Απαξιώνονται τα οικοσυστήματα και βεβαίως υποβαθμίζονται αισθητικά τα βουνά.
Τι σημαίνει ο όρος Περιοχή Άνευ Δρόμων, που σας παρουσιάζουμε σήμερα ή αλλιώς ΠΑΔ; Στην Ευρώπη το λένε the roadless rule και αντιστοίχως στην Αμερική. Τι σημαίνει ΠΑΔ, λοιπόν.
Είναι ένα κομμάτι γης που πρέπει να έχει έκταση άνω του 1 τετραγωνικού χιλιομέτρου και να απέχει πάνω από 1 χιλιόμετρο από τον πλησιέστερο δρόμο. Τι κάνουμε, λοιπόν, εμείς σε αυτές τις περιοχές, σε αυτά τα βουνά; Απαγορεύουμε την διάνοιξη δρόμων και δημιουργίας τεχνητών επιφανειών.
Εξαιρούνται έργα και επεμβάσεις λόγω εκτάκτων αναγκών, δηλαδή για σεισμούς, πλημμύρες, θεομηνίες, πυρκαγιές και έργα για σκοπούς εθνικής άμυνας. Πάντοτε, όμως, αφού λαμβάνεται η μέριμνα ακόμα και σε τέτοιες περιπτώσεις για την αποκατάσταση περιβάλλοντος.
Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι κάνοντας την έρευνα και χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της κυρίας Κατή, της καθηγήτριας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, η οποία έχει κάνει μία εξαιρετική δουλειά, είδαμε ότι στην Ελλάδα μόνο έξι μεγάλες περιοχές εκτεταμένες άνω των 50τχλμ. έχουν απομείνει στα βουνά της Ελλάδας χωρίς δρόμους. Σχεδόν στο σύνολό τους, το 97,5% καλύπτονται από το δίκτυο Natura 2000.
Τι σημαίνει η θεσμοθέτηση των περιοχών άνευ δρόμων; Ότι βοηθάμε την βιοποικιλότητα, εμποδίζουμε την είσοδο ξενικών ειδών, δίνουμε την δυνατότητα μετακίνησης, όπως σας είπα, είτε για μετανάστευση, είτε για ενδιάμεση στάση μεταξύ των ατόμων της πανίδας, αλλά παράλληλα και κάτι πάρα πολύ σημαντικό που ιδιαίτερα η Ευρώπη το θέλει, δεσμεύεται άνθρακας από αυτές τις περιοχές και μειώνουν τις επιπτώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Έτσι, λοιπόν, έχουμε ακέραια οικοσυστήματα που προσφέρουν αναψυχή, εκπαίδευση και επιστημονική αξία.
Σήμερα, λοιπόν, σας παρουσιάζουμε τα έξι πρώτα βουνά και όπως είπε ο Υπουργός, υπό την κατεύθυνση και την καθοδήγηση του οποίου έχουμε φτάσει στο να θεσμοθετούμε σήμερα πρώτοι στην Ευρώπη, η Ελλάδα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος τις 6 αυτές περιοχές άνευ δρόμων, δηλαδή το Σάο, το Σμόλικα, την Τύμφη, τον Ταΰγετο, τα Λευκά Όρη και το Χατζή.
Ήδη για τον Όλυμπο, να πούμε ότι έχει εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα που θέσαμε κανόνες προστασίας. Πάμε να δούμε το γραφειοκρατικό, στοιχείο της θεσμοθέτησης.
Έχουμε, βεβαίως, το 4685/20 περιβαλλοντικό νόμο με το άρθρο 47 και ήδη έχουμε εκδώσει τις έξι υπουργικές αποφάσεις για αυτές τις περιοχές.
Πάμε να δούμε μία προς μία αυτές τις περιοχές. Εδώ βλέπουμε το Σάος στη Σαμοθράκη και όπως θα δείτε και στο χάρτη η έκταση ξεκινάει από τα νοτιοανατολικά του παράλια, από το ύψος της θάλασσας δηλαδή, πιάνει όλο τον όγκο και την κορυφή.
Είναι το ψηλότερο βουνό στο Αιγαίο. Το υψόμετρο του φτάνει τα 1.611. Η έκταση που προστατεύουμε σχεδόν πλησιάζει τα 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι γνωστή η Σαμοθράκη και το βουνό της, βεβαίως, ο Σάος που είναι ο πυρήνας του νησιού για τις βάθρες του.
Έχει υπέροχα δάση από βελανιδιές, πλατάνια και σκλήθρα και εκεί ανακαλύφθηκε μόλις πριν από 16 χρόνια ένα ιδιαίτερο ενδημικό φυτό, που ανήκει στην οικογένεια της μαργαρίτας, το οποίο σαφέστατα δίνει υπεραξία στο βουνό και εκεί υπάρχουν 1.441 ενδημικά και εγκλιματισμένα φυτά.
Στη δε θαλάσσια έκταση του βουνού, εκεί που το βουνό ακουμπάει στη θάλασσα, υπάρχουν φωλιές φώκιας Μονάχους – Μονάχους. Πάμε στον Σμόλικα, το δεύτερο υψηλότερο βουνό της Ελλάδας που φτάνει τα 2.637 μέτρα.
Εδώ προστατεύουμε μία έκταση 103 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Είναι σημαντικότατο το βουνό αυτό γιατί αποτελεί το σπίτι για σπουδαία και σημαντικότατα ενδημικά είδη και άλλα και απειλούμενα, κυρίως ορνιθοπανίδας.
Έχουμε αρπακτικά, έχουμε όρνεα, έχουμε χρυσαετούς, γερακαετούς, φιδαετούς, φικιάριδες, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, διπλοσάινα και βραχοκιρκίνεζα που φωλιάζουν σε αυτήν την περιοχή.
Σημαντικότατος ο Σμόλικας για την βιοποικιλότητα. Πάμε στην Τύμφη. Την Τύμφη οι περισσότεροι την ξέρουν ίσως από τα χωριά στις πλάγιες τους, το Πάπιγκο για παράδειγμα.
Εδώ όμως έχουμε και το νοτιότερο άκρο που φωλιάζει και κινείται και ζει η καστανή αρκούδα στην Ευρώπη. Επίσης η παρουσία του λίγκα είναι εξαιρετικά σημαντική, ενώ ο βιότοπος είναι σημαντικότατος και για το αγριόγιδο, όπου ναι μεν φιλοξενεί το μεγαλύτερο πληθυσμό αγριόγιδας στη χώρα, αλλά να ξέρετε ότι το αγριόγιδο σε σημαντικούς πληθυσμούς ανακάμπτει σε αυτές τις περιοχές και αποτελεί τη σημαντικότερη ένδειξη της σημασίας της προστασίας αυτού του βουνού.
Πάμε στο επόμενο βουνό που είναι ο Ταΰγετος στην Πελοπόννησο βεβαίως. Πιάνει και Λακωνία και Μεσσηνία. Η κορυφή του φτάνει τα 2.407 μέτρα. Εδώ προστατεύουμε μία έκταση 143 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Αυτό το βουνό λοιπόν δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς από τους επιστήμονες, από τους βιολόγους κυρίως. Υπάρχουν εξαιρετικά σημαντικά αποθέματα χλωρίδας και πανίδας και μάλιστα εδώ υπάρχουν τα 160 από τα 1.000 ενδημικά φυτά, για τα οποία αναφέρθηκε ο Υπουργός νωρίτερα.
Πάμε στο επόμενο βουνό που είναι τα Λευκά Όρη στην Κρήτη. Εδώ προστατεύουμε μία τεράστια έκταση 382 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το βουνό φτάνει τα 2.453 μέτρα. Είναι η χαρά του παλαιοντολόγου τα Λευκά Όρη. Εδώ, λοιπόν, έχουμε απολιθωμένα είδη κυανοβακτηρίων και σπόγγων ηλικίας 150 εκατομμυρίων ετών, πλούσια και τεράστια δάση και 199 είδη πουλιών. Εδώ βεβαίως όλοι θα γνωρίζουν και θα ξεχωρίζουν τον γυπαετό. Υπάρχει και ο κρητικός αίγαγρος, όπως και στις νότιες θαλάσσιες περιοχές του βουνού, εκεί που συναντάει το βουνό τη θάλασσα έχουμε φωλιές της φώκιας μονάχους – μονάχους.
Το επόμενο βουνό είναι ένα βουνό άγνωστο για τον περισσότερο κόσμο αλλά είναι ένα από τα ομορφότερα στην Ευρώπη. Είναι το όρος Χατζή. Το όρος Χατζή φτάνει τα 2.038 μέτρα σε ύψος. Εδώ, λοιπόν, θα προστατεύσουμε μία περιοχή 45 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Τι έχει αυτό το βουνό; Έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Λόγω των κορυφών του και των χαραδρών του ευνοεί το φαινόμενο του ενδημισμού. Εδώ έχουμε, λοιπόν, διάφορα είδη φυτών αλλά και πληθυσμούς ζώων από έντομα μέχρι θηλαστικά, τα οποία ούτε αυτά είναι πλήρως καταγεγραμμένα από τους επιστήμονες.
Έχουμε ψηλά δάση, έχουμε βελανιδιές, έχουμε πλατάνια, που σημαίνει ότι έχει πολλά νερά μέσα το βουνό. Έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 90 διαφορετικά είδη πουλιών. Εδώ ξεχωρίζουμε σπάνια αρπακτικά είδη, όπως είναι τα όρνια και ο χρυσαετός. Ενώ συχνά εμφανίζεται και σπιζαετός και η σταχτοχήνα και ο διπλοκεφαλάς. Αυτά, λοιπόν, τα είδη είναι εξαιρετικά σπάνια σε όλη την Ευρώπη.
Το όρος Χατζή που ο κόσμος, όπως σας είπα, δυστυχώς δεν το ξέρει ακόμα καλά, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες και τουριστικής αξιοποίησης, βάσει βεβαίως στις ορνιθοπαρατηρήσεις, το bird watching, το οποίο στην Ευρώπη ακολουθούν εκατομμύρια τουρίστες ως είδος τουρισμού.
Ποιους στόχους πετυχαίνουμε στην Ελλάδα με το να θέσουμε σε αυστηρή προστασία αυτά τα έξι βουνά; Δεν θα σας τους διαβάσω, τους βλέπετε, είναι όλοι αυτοί που είναι θεσμοθετημένοι, στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης για την στρατηγική και τη βιοποικιλότητα, την ευρωπαϊκή στρατηγική, την εθνική και βεβαίως την ευρωπαϊκή σήμανση για το τοπίο».
Πατήστε εδω για να δείτε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου του ΥΠΕΝ
