Στην αρχή νιώθεις θλίψη κι αμέσως μετά θυμό.

Έχεις ως δήμος Σπάρτης την τιμή , την τύχη και την ευλογία , να διαθέτεις  ένα πολιτιστικό σωματείο , την Πνευματική Εστία Σπάρτης , βραβευμένο για την πολύχρονη παρουσία και αξιολογότατη δράση του με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας των Αθηνών , το 1999 . Κι ενώ δε χρησιμοποιείς και δεν εκμεταλλεύεσαι (με την καλή έννοια) τον φορέα αυτόν ως κορυφαίο συντονιστικό και αποφασιστικό όργανο για να  αναπτυχθεί ο πολύπαθος στον τόπο μας τομέας του Πολιτισμού , φτάνεις στο δυστυχές  σημείο  , να μην μπορείς να εκμεταλλευτείς ακόμα και τις έτοιμες εστίες , προτάσεις  και λύσεις για την πολιτιστική , τουριστική , οικονομική και λοιπή ανάπτυξη του τόπου , που σου προσφέρει απλόχερα και ανιδιοτελώς τούτο το ιστορικό και κορυφαίο πολιτιστικό σωματείο , το οποίο άλλοι δήμοι  θα επιθυμούσαν διακαώς να διαθέτουν μέσα στον κοινωνικό τους ιστό.

Το τελευταίο 15νθήμερο ενημερωτικό φυλλάδιο της Πνευματικής Εστίας Σπάρτης έφερε το δραματικό τίτλο : «Έκκληση» ! Κι από κάτω , μεταξύ άλλων , διηγούταν μια γνωστή και πικρή (έτσι όπως έχει εξελιχθεί) ιστορία.

Από χρόνια πολλά η Πνευματική Εστία Σπάρτης εμπνεύσθηκε και με αγώνα συνεπή και ανυποχώρητο υλοποίησε , σε ένα  πανέμορφο νεοκλασικό της Σπάρτης  (γωνία Λυκούργου και Χαμαρέτου) , το Μουσείο της Νεότερης Σπάρτης με την επιστημονική συμβολή κορυφαίων ακαδημαϊκών και πανεπιστημιακών δασκάλων.

Τα εκθέματα του Μουσείου «καταγράφουν και αποτυπώνουν την πληθυσμιακή , πολεοδομική, οικονομική και πνευματική ζωή της σημερινής Σπάρτης , από την ανίδρυσή της,  το 1834,  μέχρι πρόσφατα.

Κατά τα εγκαίνιά του (Δεκέμβριος 2010) το Μουσείο εδωρήθη και παρεδόθη στο Δήμο , να το λειτουργήσει ως Δημοτικό , μετακινώντας ή διορίζοντας έναν υπάλληλο , ώστε να είναι καθημερινά ανοιχτό».

Δυστυχώς , (έχουμε κουραστεί πλέον να χρησιμοποιούμε αυτήν τη λέξη για τα ΜΗ πεπραγμένα του δήμου Σπάρτης) , ο δήμος ΔΕΝ ανταποκρίθηκε στην ευθύνη λειτουργίας του , με αποτέλεσμα  το Μουσείο να λειτουργεί χάρη στον εθελοντισμό των μελών και των φίλων της Π.Ε.Σ. δύο , μόνο , φορές την εβδομάδα και για λίγες ώρες , Τετάρτη 7-9 μμ και Κυριακή 11-1 μ .

Πριν 2 περίπου μήνες ο δήμος Σπάρτης «καταδέχτηκε»  να μετακινήσει 1 υπάλληλο για να καλύπτει ΜΟΝΟ την ημέρα της Τετάρτης  (7-9 μμ)!

Έτσι το Δ.Σ. της Π.Ε.Σ . αναγκάστηκε με το ενημερωτικό του δελτίο να ζητήσει από τους φίλους της τη διεύρυνση της εθελοντικής ομάδας που κρατά την Κυριακή ανοιχτό το Μουσείο.

Λοιπόν τι έχουμε εδώ;

Ενας σοβαρός πολιτιστικός φορέας υλοποιεί ένα Μουσείο επιπέδου , το παραδίδει στα χέρια του δήμου κι εκείνος το αποδέχεται μεν , πλην όμως δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες που απορρέουν απ’ αυτήν την αποδοχή , για την πλήρη και καθημερινή του λειτουργία, την ανάδειξη και την εκμετάλλευσή του υπέρ του τόπου και των πολιτών!!!

Την αδυναμία της δημοτικής αρχής και τη μη ανταπόκρισή της στις ευθύνες που η ίδια απεδέχθη , η ευγενής Πνευματική Εστία Σπάρτης τις καλύπτει με την εκλεπτυσμένη έκφραση: «…στο μέτρο των σημερινών δυνατοτήτων της».

Όμως η πραγματικότητα φωνάζει και διαμαρτύρεται:
•  Είναι δυνατόν ένας σύγχρονος , μεγάλος , «καλλικρατικός» δήμος να ισχυρίζεται ότι δεν είναι μέσα στις δυνατότητές του να λειτουργήσει με πληρότητα ένα έτοιμο Μουσείο;
• Γιατί , δηλαδή , άλλοι δήμοι ανά την Ελλάδα (πολλοί εκ των οποίων μικρότερου μεγέθους από το δήμο Σπάρτης)  λειτουργούν πλήρως τα δημοτικά τους Μουσεία , τα κάνουν εστίες ανάπτυξης και πολιτισμού και ανεβάζουν το τουριστικό ενδιαφέρον για τις περιοχές τους , με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται ;

Τελείως ενδεικτικά μια σταχυολόγηση από το διαδίκτυο καταγγέλλει ως ανίσχυρους και ως «προφάσεις εν αμαρτίαις» τους ισχυρισμούς του δήμου Σπάρτης ότι «δεν μπορεί ».

Έχουμε, λοιπόν και λέμε:
• Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος: Τρίτη έως Κυριακή , 9 πμ – 6μμ .
• Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο Τρικάλων : Δευτέρα έως Παρασκευή , 10 πμ-1μμ , Τετάρτη , Παρασκευή , 6μμ-8μμ , Σάββατο , 9.30 μμ- 1 μμ .
• Δημοτικό Μουσείο Καπνού Καβάλας : Δευτέρα έως Παρασκευή , 8 πμ-2 μμ , Σάββατο , 9 πμ – 1 μμ και ξεναγήσεις γκρουπ εκτός ωραρίου ύστερα από τηλεφωνική συνεννόηση.
• Δημοτικό Μουσείο Θάσου : Καθημερινά , 9.30 πμ – 12.30 μ. και 6 μμ – 9 μμ . Κυριακή , 10 πμ - 2.30 μμ.
• Δημοτικό Μουσείο Μάχης της Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης Ηρακλείου : Καθημερινά , 8.30 πμ – 3 μμ .
• Δημοτικό Μουσείο Κ. Τσόκλη Τήνου : Καθημερινά 10 πμ – 1.30 μμ και 6 μμ – 9μμ . Τρίτη κλειστά .

Με ποιους , όμως , τρόπους έχουν καταφέρει οι διάφοροι δήμοι στην Ελλάδα να λειτουργούν με επάρκεια και πληρότητα τα Δημοτικά τους Μουσεία ;

Ας δούμε και πάλι ενδεικτικά και χάριν παραδείγματος:
• Ο δήμος της Τήνου έχει συστήσει Δημοτικό Ίδρυμα Δημοσίου Δικαίου με 7 μελές Συμβούλιο , το οποίο ασχολείται αποκλειστικά με το δημοτικό Μουσείο .
• Ο δήμος Καλαβρύτων λειτουργεί το Μουσείο του με μετακίνηση ή απόσπαση αναγκαίου αριθμού υπαλλήλων ύστερα από αναδιάρθρωση κι εξορθολογισμό του προσωπικού που διαθέτει .
• Στο δήμο Καβάλας οι αρμοδιότητες του δημοτικού Μουσείου ασκούνται από τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση «ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ» η ίδρυση της οποίας δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 495  Β΄ / 31 – 3- 2011 , εν μέσω δηλαδή της κρίσης , την οποία κάποιοι επικαλούνται και χρησιμοποιούν ως άλλοθι για την απραξία τους .

Άρα τρόποι υπάρχουν πολλοί , αρκεί ο δήμος Σπάρτης να ενεργοποιηθεί και να τους αναζητήσει.

Να σημειωθεί ότι πολλά δημοτικά Μουσεία ανά την Ελλάδα εκτός του ότι έχουν εξασφαλίσει την πλήρη και καθημερινή λειτουργία τους (με την ευθύνη , βεβαίως , των αντίστοιχων δήμων) , οργανώνουν και υλοποιούν  πολλές  και ποικίλες παράπλευρες επιμορφωτικές , κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και δράσεις , υπερβαίνοντας το ρόλο του απλού Μουσείου και καθιστάμενα , ως εκ τούτου , σημαντικοί πυρήνες πολύπλευρης ανάπτυξης του τόπου τους.

Η ίδρυση και η λειτουργία του Δημοτικού Μουσείου της Νεότερης Σπάρτης αποτελεί ένα σημαντικό πολιτιστικό θεσμό για τη Σπάρτη αλλά και για την ευρύτερη περιοχή . Μέσα από τα εκθέματα του Μουσείου ο επισκέπτης αλλά και ο δημότης (ιδιαίτερα τα παιδιά) έρχονται σε επαφή με την ιστορία της νεότερης Σπάρτης , κατανοούν τη συνέχεια της ιστορικής διαδρομής της , βρίσκουν τους χαμένους κρίκους που τη συνδέουν με το παρελθόν και μπορούν να οραματίζονται και να σχεδιάζουν το μέλλον με σιγουριά και αυτοπεποίθηση και με την αίσθηση του υψηλού Χρέους απέναντι στην ιστορία της πόλης.

Το Μουσείο της Νεότερης Σπάρτης είναι η ταυτότητα της πόλης μας . Όπως ένας άνθρωπος χωρίς ταυτότητα είναι σαν να μην υπάρχει , έτσι και μια πόλη χωρίς ταυτότητα στέκεται μετέωρη , χωρίς παρελθόν , χωρίς παρόν αλλά και χωρίς μέλλον .
Ο δήμος Σπάρτης οφείλει ΑΜΕΣΑ να αναλάβει τις ευθύνες του απέναντι στο Μουσείο της Νεότερης Σπάρτης και να εξασφαλίσει την πλήρη και καθημερινή λειτουργία του , δημιουργώντας , παράλληλα , και το φορέα εκείνο ο οποίος θα καταστήσει το Μουσείο μια ζωντανή πηγή παραγωγής κοινωνικού, πολιτιστικού και παιδευτικού έργου .
Με τον τρόπο αυτό η διαρκώς επιδιωκόμενη αλλά και συνεχώς ματαιούμενη τοπική ανάπτυξη θα μπει , επιτέλους , στο δρόμο της υλοποίησης.


Βαγγέλης Μητράκος