Δέχομαι οτι οι μέρες που ζούμε τα τελευταία χρόνια, κουβαλάνε πολύ πόνο, αβεβαιότητες και έλλειψη κοινωνικών επαφών. Μείναμε μόνοι μας χωρίς να το επιλέξουμε. Για τους μεγαλύτερους, η σκέψη γυρίζει πίσω στο παρελθόν για να πάρει σοφία και να βρει λύσεις με λιγότερο κόστος απο κάθε άποψη.

Αν ζούσαν οι γονείς ή οι παππούδες μας θα υποστήριζαν πως τα παρόντα προβλήματα είναι λίγα μπροστά σε αυτά που αντιμετώπισαν οι ίδιοι και πως στερήθηκαν πολλά πράγματα για να δημιουργήσουν οικογένειες, να φτιάξουν τα σπίτια τους και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να γίνουν δυνατά και αυτοδύναμα. Οι περισσότεροι ζήσαν απλά και κάνανε οικονομίες για να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο και να αντιμετωπίσουν τα απρόβλεπτα.

Μήπως όμως και η παρατηρηθείσα υπερκατανάλωση «στα πριν τη κρίση χρόνια» και οι σπατάλες για μικρής αξίας πράγματα δεν ήσαν λανθασμένες επιλογές; Όπως αναφέρει και ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος «τη ζωή μας την χαρακτήριζε σπουδή και λαιμαργία, να τα αποκτήσουμε όλα και μονομιάς. Ότι θα έπρεπε να κερδίζεται με προσεκτικά βήματα επιδιώκεται να κατακτηθεί με δρασκελισμούς» Η συνεχής όμως κατανάλωση και απόκτηση υλικών αγαθών είναι όπως το νερό της θάλασσας. Όσο περισσότερο πίνεις, τόσο περισσότερο διψάς (άποψη Σοπενχάουερ).

Δεν είναι τυχαίο οτι οι αρχαίοι προγονοί μας θεωρούσαν την σπάταλη (τρυφηλή) ζωή ως δουλεία και τόσο ο Πλάτωνας όσο και ο Αριστοτέλης απολαμβάνανε περισσότερη ικανοποίηση ζώντας λιτά και γαλήνια.

Για το Νίκο Καζαντζάκη η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο – ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο. Κάτι παρόμοιο υποστηρίζει και ο Κ. Τσάτσος. « Δεν χρειάζονται πολλά, ένα παράθυρο και λίγος ουρανός και δυο κλωνάρια απο ένα πεύκο, απο ένα σχίνο».

Βέβαια μερικές φορές τα απλά πράγματα είναι δυσδιάκριτα γιατί κάνουν λίγο θόρυβο και απαιτούν προσπάθεια για να τα διακρίνεις και να αντιληφθείς την αρμονία που υπάρχει ανάμεσα στο ωραίο και το χρήσιμο. Κατά τον Φώτη Κόντογλου οι άνθρωποι δεν βρίσκουν πουθενά ησυχία γιατί επιχειρούν να ζήσουν χωρίς τον εαυτό τους. Τρέχουν απο δώ και κι απο κει να βρούνε την ευτυχία, μα η ευτυχία δεν υπάρχει έξω απο τον εαυτό μας. Μέσα μας είναι ο θησαυρός.

Οι μέρες που περνάμε αναμφισβήτητα είναι σκληρές όχι μόνο απο τις πρόσφατες αυξήσεις σε ενέργεια και τρόφιμα αλλά και απο τις αβεβαιότητες σε παγκόσμιο επίπεδο για την ειρήνη, την υγεία και την κλιματική αλλαγή.

Η αντίσταση απέναντι σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες μπορεί να γίνει πιο δυνατή αν ο άνθρωπος επιλέξει μια απλή ζωή. Η φύση έχει και αυτή να παίξει σημαντικό ρόλο. Η επαφή μαζί της μας κάνει πιο δυνατούς και πιο ανθρώπινους. Επίσης ο αθλητισμός, οι τέχνες, η λογοτεχνία συμβάλλουν στην ποιότητα της ζωής. Πρέπει να καλλιεργήσουμε το ομαδικό πνεύμα και την αλληλεγγύη. Μια καλή ζωή τέλος σύμφωνα με τον Μπέρτραντ Ράσελ εμπνέεται απο την αγάπη και καθοδηγείται απο τη γνώση.


* Αλέξανδρος Τυροβολάς συνταξιούχος Α.Τ.Ε.