Εισαγωγή

Μυστηριώδεις αεροψεκασμοί «λευκών» αεροσκαφών χωρίς διακριτικά.  Στόχος των αεροψεκασμών είναι και η Τρίπολη. No-name δημοσκοπήσεις που θέλουν περίπου τρείς στους 10 συμπολίτες μας να έχουν ήδη πειστεί… γιατί όχι και εγώ… Θα μπορούσαν όλα αυτά –ιδιαίτερα για την Τρίπολη- να μας διασκεδάζουν απίστευτα. Ο καθένας άλλωστε –και εμείς- προσπαθεί με τον τρόπο του να γίνει σημαντικός. Θα μπορούσαμε λοιπόν να συμβάλλουμε στη φαρσοκωμωδία, διαψεύδοντας ότι στην Τρίπολη ψεκάζουμε… εμείς, ως αντίποινα για το αεροδρόμιο που θέλουν να μας επιβάλλουν «για το καλό μας».

Κάθε ελαφρύ (ενίοτε σαχλό) διάλειμμα πρέπει να είναι βραχύχρονο. Θα έπρεπε κάποτε να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με τους ψεκασμούς και να επιστρέψουμε στα θέματά μας. Στο οδικό δίκτυο της Λακωνίας που αιωνίως εξαγγέλεται. Στο μείζον ζήτημα του αεροδρομίου που από το 1993 το «ψεκάζουν» με νευροπαραλυτικό. Στο ότι δεν προβλέπεται σύνδεση του Νομού με το δίκτυο φυσικού αερίου. Στα ακανθώδη ζητήματα της αγροτικής παραγωγής & διάθεσης και στην κάθετη πτώση του Λακωνικού τουρισμού. Όπου και στα δύο παρακολουθούμε ως θεατές την επέλαση Κρητών και Μεσσήνιων,  παρ΄ ότι ο Νομός διαθέτει ανώτερα χαρακτηριστικά και στη διατροφή αλλά και στον τουρισμό.

Επειδή το θέμα των δήθεν αεροψεκασμών έχει πολλές πτυχές, θα το ξεδιπλώσουμε σε δύο συνέχειες. Η βασική μας θέση είναι ότι οι «ψεκασμοί» συνιστούν άλλη μία θεωρία συνομωσίας στις εκατοντάδες που έχουν κυκλοφορήσει. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ το 1996 εξ΄ αιτίας μιας ερευνητικής εργασίας που παρουσιάστηκε στην Αεροπορική Ακαδημία της Αμερικής με θέμα τον μελλοντικό επηρεασμό των καιρικών συνθηκών για στρατιωτικούς σκοπούς (1).  Ήδη βέβαια, τεχνικές ελάσσονος επηρεασμού του καιρού με σκοπό να βοηθηθεί η γεωργία υπάρχουν σε χρήση από πριν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Ίσως η γνωστότερη είναι η πρόκληση βροχής με το βομβαρδισμό των νεφών με ξηρό πάγο. Τεχνικές αποφυγής της βροχής έχουν επίσης δοκιμαστεί, αλλά δεν επιβεβαιώθηκαν δημοσιεύματα ότι π.χ. η βασιλική αεροπορία ψέκαζε τον ουρανό του Λονδίνου κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων για την αποφυγή βροχόπτωσης. Σε κάθε περίπτωση, το χρονικό διάστημα που διεξήχθησαν οι αγώνες στη Βρετανία δεν χαρακτηρίζεται από τη γνωστή λονδρέζικη βροχή, αλλά το αντίθετο.

Παρ΄ όλο τον ξηρό πάγο που έχει χυθεί τα τελευταία 70 χρόνια στα σύννεφα, τεχνικές μείζονος επηρεασμού του καιρού (από τους γνωστούς υπόπτους τουλάχιστον) δεν προκύπτει να έχουν αναπτυχθεί. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να πλήττονται από καταστροφικούς τυφώνες. Οι οποίοι δεν χτύπησαν π.χ. τον Μπιν Λάντεν. Ο οποίος απεβίωσε από πυροβολισμό και όχι από χτύπημα… κεραυνού. Ούτε ο Καντάφι, ούτε ο Σαντάμ Χουσεϊν πνίγηκαν σε τεχνητή πλημμύρα. Τώρα αν οι Ισραηλινοί δε, είχαν προοδεύσει σε παρόμοιες τεχνικές, σίγουρα η προηγμένη γεωργία τους (η οποία αποτελεί παράδειγμα για τη χώρα μας) θα είχε ασφαλώς δεκαπλασιάσει την παραγωγή της. Η ισραηλινή γεωργία όμως ακόμη δεν έχει κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος των ερήμων της χώρας αυτής, η οποία διεξήγε αιματηρούς και σκληρούς αγώνες που τη μετέτρεψαν σε διεθνή παρία. Π.χ. για τα υψίπεδα του Γκολάν, τα οποία αποτελούν –μεταξύ άλλων- ανομολόγητες και πολύτιμες φυσικές δεξαμενές νερού, όπως όλα τα βουνά σε όλη τη γη.       

Οι θεωρίες συνομωσίας λοιπόν είναι αρκετές και αρκετά παλαιές. Ως βασική παρενέργεια, έχουν κάνει αρκετούς «τσαρλατάνους» πλούσιους και διάσημους.  Και έχουν πολιτικά χειραγωγήσει τον κόσμο τόσο αποτελεσματικά, που συχνά αναρωτιόμαστε αν πραγματικά είναι αυτές -και όχι τα δήθεν χημικά-  το αποτελεσματικότερο συστατικό «ψεκασμού» των μαζών προκειμένου ορισμένοι να εξυπηρετούν τα συχνά ταπεινά κίνητρά τους. Όπως π.χ. να κερδίσουν διασημότητα ή θεαματικότητα, ασφαλώς με το αζημίωτο.


Σύμφωνα με την καθηγήτρια του Καναδικού Πανεπιστημίου McGil, Katherine Young, δεν έχουν εφευρεθεί όλες οι θεωρίες συνωμοσίας από παρανοϊκούς. Ιστορικοί υποδεικνύουν τουλάχιστον τέσσερα κοινά χαρακτηριστικά των περισσότερων θεωριών συνωμοσίας:
1. Στοχεύουν σε ομάδες και όχι σε μεμονωμένα άτομα.
2. Τα γεγονότα που αφορούν δεν είναι επωφελή για την κοινωνία
3. Αφορούν ενορχηστρωμένες και μεγάλης διάρκειας πράξεις και όχι αυθόρμητες, στιγμιαίες «εκρήξεις» παροξυσμού ή παρορμητικότητας.
4. Αποσκοπούν σε παράνομους ή «καταχθόνιους» σκοπούς.

Κυριότερα όμως, κάθε θεωρία συνομωσίας που σέβεται τον εαυτό της, μπορεί να παραθέσει υποθέσεις που αποδεικνύονται από γεγονότα (2).  Εμείς στην Apela το έχουμε ήδη πει πολύ πιο απλά: «Τα φονικότερα ψέματα έχουν αλήθειες».   

Ο πολιτικός επιστήμονας Michael Barkun3 κατηγοριοποιεί τις θεωρίες συνομωσίας κατά φθίνουσα σειρά εύρους όπως ακολουθεί:
•  Θεωρίες Γεγονότων (Event Conspiracy Theories). Η «συνομωσία» αφορά συγκεκριμένα και διακριτά γεγονότα. Οι υποτιθέμενοι συνωμότες συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους στην πρόκληση ενός ξεκάθαρου, διακριτού και σαφώς καθορισμένου στόχου. Παραδείγματα εδώ θα μπορούσαν να είναι η δολοφονία του Προέδρου Kennedy (1963), η ανατίναξη των δίδυμων πύργων (2001), το ατύχημα της πτήσης αρ. 800 της TWA (1996) και η εξάπλωση της νόσου του AIDS στην Αφρική.  
•  Συστημικές Θεωρίες (Systemic Conspiracy Theories). Σύμφωνα με αυτές, η συνομωσία έχει ευρύτερο και πιο μακρόχρονο στόχο. Συνήθως τον έλεγχο μιας περιοχής, χώρας, πληθυσμού ή ακόμη και ολόκληρου του κόσμου. Η συνωμοτική «μηχανή» είναι συνήθως απλή. Μια «κακή» οργάνωση διεισδύει σιγά-σιγά και στα θεσμικά όργανα τα οποία υποτάσσει σε αυτή, ενώ αδρανοποιεί με διάφορους τρόπους τις αντιδράσεις του γενικού πληθυσμού. Συνήθεις ύποπτοι εδώ έχουν υπάρξει η Σιωνιστική διεθνής, οι Ελευθεροτέκτονες (Μασόνοι), η Καθολική Εκκλησία και οι παρα-οργανώσεις της, η καπιταλιστική διεθνής (Λέσχη Μπίλντενμπεργκ κ.λ.π.), οι Αμερικανοί, οι Κομμουνιστές, κ.λ.π. κ.λ.π.
•  Σούπερ-θεωρίες Συνωμοσίας (Superconspiracy Theories): Εδώ οι συνωμότες βρίσκονται σε διάφορα επίπεδα που μεταξύ τους συνδέονται ιεραρχικά με μυστηριώδη τρόπο. Οι θεωρίες αυτές ουσιαστικά συνιστούν εξέλιξη των συστημικών θεωριών μετά τη δεκαετία 1980 και περισσότερα μπορεί κανείς να διαβάσει στις εργασίες π.χ. των David Icke and Milton William Cooper.

Σύμφωνα με τον Barkun, η δημοφιλία των θεωριών συνομωσίας εδράζεται κυρίως στα εξής:
•  Διεκδικούν την εξήγηση όσων δεν εξηγούνται με αποδεκτά ή θεσμικά μέσα: Δηλαδή φαίνεται να ξεκαθαρίζουν γεγονότα, κίνητρα και επιδιώξεις που άλλως, είναι θολά και μπερδεύουν.
•  Την εξήγηση αυτή την καταφέρνουν μέσα από απλούς (συχνά: απλοϊκούς) τρόπους, κυρίως στο να διαιρούν τον κόσμο σε καλούς (αθώους) και κακούς.  Όλα τα κακά ανάγονται στους συνωμότες και στα εκτελεστικά τους όργανα.
•  Τέλος, οι θεωρίες συνωμοσίας συχνά παρουσιάζονται να αποκαλύπτουν μυστικά άγνωστα στις μάζες. Οι οποίες δεν τα γνωρίζουν και δεν τα εκτιμούν, καθώς χειραγωγούνται από διαρκή πλύση εγκεφάλου. Αυτοί που τις διαδίδουν είναι αυτοί που τα ξεσκεπάζουν. Οι οποίοι επιχειρούν να καταξιωθούν ως «μάγκες» που διείσδυσαν στο άβατο των συνωμοτών και διέσπασαν τις αυταπάτες τους.

Γεγονός είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι θεωρίες συνωμοσίας ξέφυγαν από το περιθώριο και τους περιθωριακούς και άρχισαν να αναπαράγονται από έντυπα και μέσα (συμπεριλαμβανομένων και των ΜΜΕ) που απευθυνόντουσαν στο γενικό πληθυσμό. Κατά τον Christopher Hitchens4, συνιστούν απόβλητα (καυσαέρια) της δημοκρατίας και αναπόφευκτο αποτέλεσμα του να κυκλοφορούν τεράστιες ποσότητες πληροφοριών στο γενικό πληθυσμό.  Συχνά, οι θεωρίες συνωμοσίας δρουν ψυχοθεραπευτικά. Όταν π.χ. μεγάλα τμήματα πληθυσμού προσπαθούν να ξεπεράσουν ή να συμβιώσουν με ένα τραύμα όπως π.χ. συλλογική απώλεια ή εθνική καταστροφή. Μέσα από αυτές, το μοίρασμα ρόλων αλλά και η κατασκευή καλών και κακών -σύμφυτο ίσως της ανθρώπινης φύσης- γίνεται ευκολότερη. Μελετώντας πχ. τις μυστηριώδεις συνθήκες έναρξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γερμανός ιστορικός Holger Herwig βρήκε ότι ακριβώς αυτά τα «δύσκολα» γεγονότα είναι αυτά που τραβούν τη μεγαλύτερη προσοχή μυθομανών και τσαρλατάνων.

Θα κλείσουμε την πρώτη ενότητα των «αεροψεκασμών» με τις απόψεις του Γάλλου κοινωνιολόγου Bruno Latour5. Κατ΄ αυτόν, η διάδοση των θεωριών συνομωσίας τα τελευταία χρόνια ενδεχόμενα πηγάζει από την εδραίωση στην ακαδημαϊκή κοινότητα αναλυτικών μεθόδων όπως η «Κριτική Θεωρία» (Critical Theory) με εμφανείς Μαρξιστικές επιρροές. Κατά τον Latour, το 90% της ακαδημαϊκής κριτικής τα τελευταία έτη έχει μόνο δύο προσεγγίσεις. Τις οποίες αποκαλεί «η θέση των γεγονότων» και η «θέση της παραμυθίας». Η «θέση των γεγονότων» είναι αντι-φετιχιστική: Μέσα από τα οποία διαχέεται η «πίστη» (πχ. τέχνες, θρησκεία κ.λ.π.) είναι απλά μηχανισμοί προώθησης της εξουσίας. Ωστόσο κατά την «θέση της παραμυθίας»,  τα άτομα επηρεάζονται –συχνά υποσυνείδητα- από εξωγενείς παράγοντες όπως οικονομική δυνατότητα, φύλλο κ.λ.π. Καταλαβαίνετε τώρα, συμπεραίνει ο Latour γιατί αισθάνεστε τόσο ωραία να έχετε κριτική διάνοια: Απλά, επειδή άσχετα με το ποια (από τις δύο) θέσεις υιοθετείτε, είστε πάντοτε… σωστός.

Ελπίζουμε τα παραπάνω να ρίχνουν αρκετό φώς στις ορίζουσες των διάφορων θεωριών συνωμοσίας. Στην επόμενη ενότητα, θα εξηγήσουμε τεχνοκρατικά αλλά και με βάση και το παραπάνω θεωρητικό υπόβαθρο τη θεωρία των «ψεκασμών». Την οποία ελπίζουμε ότι θα απορρίψουμε οριστικά στη διάνοια των αναγνωστών μας.

______________________________

1-  Col Tamzy J. House, Lt Col James B. Near, Jr., LTC William B. Shields (USA), Μaj Ronald J. Celentano, Maj David M. Husband, Maj Ann E. Mercer, Maj James E. Pugh: "Weather as a Force Multiplier: Owning the Weather in 2025",  Research Paper Presented to U.S. Air Force “2025”. Σημείωση:  Το “2025” αφορούσε ένα ας πούμε «συνέδριο» που διοργάνωσε το 1996 ο Αμερικανός αρχηγός ΓΕΑ, στο οποίο παρουσιάστηκαν κυρίως θεωρητικές (ακαδημαϊκές) εισηγήσεις σχετικά με έννοιες, ικανότητες, δεξιότητες και τεχνολογίες που οι ΗΠΑ θα χρειαστούν προκειμένου να διατηρήσουν την υπεροπλία στον αέρα και το διάστημα στο μέλλον. Η επίμαχη εισήγηση παρουσιάστηκε στις 17 Ιουνίου 1996, από μόνιμο στρατιωτικό προσωπικό μιας υπηρεσίας του Αμερικανικού Υπουργείου Αμύνης και δόθηκε στη δημοσιότητα με την υποσημείωση ότι οι απόψεις που αναφέρονται αντιπροσωπεύουν τους συγγραφείς του και δεν αποτελούν πολιτική ή επίσημη θέση του Αμερικανικού ΓΕΑ ειδικότερα ή της Αμερικανικής Κυβέρνησης εν γένει. 

2-  Young, Katherine K.; Paul Nathanson (2010) Sanctifying misandry: goddess ideology and the Fall of Man McGill-Queen University Press ISBN 978-0-7735-3873-3 σελ. 275

3-  Ο Michael Barkun είναι Γαλλικής καταγωγής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Syracuse των ΗΠΑ. Πρόκειται ίσως για τον πλέον διακεκριμένο ακαδημαϊκό στις θεωρίες συνωμοσίας. Ερευνά –μεταξύ άλλων- τον πολιτικό εξτρεμισμό και την αιτιατή σχέση θρησκείας και βίας (η αλλιώς, βίας στο όνομα ή με άλλοθι τη θρησκεία). Στις διακεκριμένες εργασίες του συμπεριλαμβάνονται και οι “Religion and The Racist Right: The Origins of the Christian Identity Movement” (1996). “A Culture of Conspiracy: Apocalyptic Visions in Contemporary America” (2003) και “Chasing Phantoms: Reality, Imagination, and Homeland Security Since 9/11” (2011). Στις εργασίες του, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με οργανώσεις γύρω από τη «χιλιετία» ή τις διάφορες «ουτοπίες» και σχετικά με την επιρροή που είχε στο γενικό πληθυσμό η θεωρία για τα Πρωτόκολλα της Σιών, δεκαετίες μετά την αποκάλυψη ότι τα πρωτόκολλα ήταν άλλη μια φάρσα (που έκανε αρκετούς πολυσιότερους και πολύ περισσότερους, μωρότερους). επρόκειτο για  ύμφωνα με τον Barkun,

4-  O Christopher Ηitchens είναι Αμερικανοβρετανός συγγραφέας και παρουσιαστής, γνωστότερος για την ανατρεπτική του στάση σε διάφορα γεγονότα αλλά και την «αποδόμηση» δημοσίων προσώπων, μεταξύ αυτών ο Bill Clinton, η πριγκίπισσα Νταϊάνα, ο πάπας Βενέδικτος και ο Χένρι Κίσινγκερ.  

5-  Ο Bruno latour είναι διακεκριμένος Γάλλος κοινωνιολόγος-ανθρωπολόγος, παλαιότερα στο Ecole des Mines de Paris και από το 2006, στο Sciences Po Paris. Στις εργασίες του συμπεριλαμβάνονται και οι We Have Never Been Modern (1991; Αγγλική μετάφραση: 1993), Laboratory Life (με τον  Steve Woolgar, 1979) και Science in Action (1987). Στις ακαδημαϊκές ερευνητικές του καινοτομίες, συμπεριλαμβάνονται η απομάκρυνση από τις παραδοσιακές θεωρίες του συνειδητού-υποσυνείδητου και η αναδιαμόρφωσή τους. Με τους Michel Callon και John Law, ανέπτυξαν τη θεωρία του actor–network (ANT), μια επικοδομητική προσέγγιση με επιρροές από την «εθνομεθοδολογία» του Harold Garfinkel, τις θεωρίες του Greimas, και την κοινωνιολογική προσέγγιση του «αρχι-αντίπαλου του Durkheim, Gabriel Tarde. Οι Μονογραφίες του, του χάρισαν –μεταξύ άλλων διακρίσεων- τη 10η θέση μεταξύ των πιο συχνά παραπεμπόμενων συγγραφέων στις ανθρωπιστικές επιστήμες το 2007.


Από την ομάδα των ειδικών συνεργατών της apela

Συνεχίζεται...