notification icon
Θα θέλατε να σας ενημερώνουμε για τα έκτακτα γεγονότα ;

Πόρτολας: Ψυχολογία για μια καλύτερη ζωή, η ευτυχία σου με τους όρους των άλλων

slider_image

Μοιράσου το άρθρο:

02-07-2014

(Μέρος 2ο)



«Ρώτα τον εαυτό σου αν είσαι ευτυχισμένος και θα σταματήσεις να είσαι ευτυχισμένος»
                                        (John Stuart Mill)


«Καλύτερα να ταξιδεύεις γεμάτος ελπίδα, παρά να φτάσεις στο τέρμα»  
                                        (γιαπωνέζικη παροιμία)


(Συνέχεια 1ου μέρους) Και δεν είναι μόνο αυτοί οι κάποιοι που για τους δικούς τους λόγους (συνήθως για να πλουτίσουν σε βάρος μας) μας επιβάλλουν τρόπους και όρους προκειμένου να «ευτυχίσουμε». Είναι ολόκληρη η υπερκαταναλωτική κοινωνία που μας επιβάλλει, μέσω των διαφημίσεων, πλασματικές ανάγκες, που η αδυναμία μας να κατακτήσουμε μπορεί να μας βυθίσει στη θλίψη. Οι περισσότερες αγορές μας δεν ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες, αλλά έχουν να κάνουν αποκλειστικά με κώδικες κοινωνικής καταξίωσης. Για να αποφύγουμε αυτή την παγίδα αρκεί να επιδείξουμε εγκράτεια και να μειώσουμε την έκθεσή μας στις «διδαχές» κάποιων, επιλέγοντας με σωφροσύνη τι θα διαβάσουμε, τι θα παρακολουθήσουμε, σε τι ερεθίσματα θα εκτεθούμε.
        
Δυστυχώς, υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που είναι, αν όχι αδύνατο, πολύ δύσκολο να αποφύγουμε. Και αυτοί δεν είναι παρά η οικογένεια, οι συγγενείς, οι φίλοι και ο γενικότερος περίγυρός μας. Όχι, κανείς δεν υπονοεί ότι η απομόνωση είναι προϋπόθεση της ευτυχίας ή ότι πρέπει να απομακρυνθούμε από τους άλλους. Το αντίθετο μάλιστα. Όμως εδώ τονίζεται ο κίνδυνος οι προαναφερθέντες να αποφασίζουν τι είναι «καλό» για εμάς, χωρίς ποτέ να ενδιαφερθούν να μάθουν ή έστω να ακούσουν τα θέλω μας. Και παρόλα αυτά, εμείς τους επιτρέπουμε να μας επηρεάζουν σε σημείο που αποποιούμεθα την άποψή μας και τις επιλογές μας για την ίδια μας τη ζωή. Αυτοί αποφασίζουν να μας καθοδηγήσουν στα δικά τους όνειρα και θέλω, λες και εμείς αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε τι θα μας χαροποιήσει, τι θα δώσει νόημα στη ζωή μας, τι θα μας κάνει να νοιώθουμε καλά και γιατί όχι, τι θα μας κάνει ευτυχισμένους.
         
Μη σας φανεί παράξενο, αλλά είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο συχνό απ’ όσο μπορεί να φανταστεί κανείς, ειδικά για τους Έλληνες που η οικογένεια φροντίζει να μη τους απαλλάξει ποτέ από τις ενοχές για όσα έκαναν γι’ αυτούς και τα όσα «έχασαν» οι γονείς εξαιτίας των παιδιών τους. Επίσης, το «τι θα πει ο κόσμος» έχει μια μοναδική βαρύτητα για την ελληνική μικροαστική νοοτροπία. Συνεπώς, θα πρέπει να ακολουθείς τις «συμβουλές» της οικογένειας και τις επιταγές του κάθε «κακομοίρη» που αντιπροσωπεύει, στα μάτια κάποιων, την κοινωνία.
         
Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές αποτελεί ασυναίσθητη επιλογή του ατόμου να ακολουθεί τις προτροπές των άλλων γιατί αυτό το κάνει να αισθάνεται άμοιρο ευθυνών σε περίπτωση αποτυχίας του. Τότε, του δίνεται η ευκαιρία να επιρρίψει τις ευθύνες των επιλογών του σε τρίτους ώστε να μετριάσει την εσωτερική σύγκρουση που νοιώθει. Άλλη περίπτωση είναι οι άνθρωποι που προσπαθούν να είναι αρεστοί στους άλλους σε σημείου που πλέον δεν διαθέτουν μιαν αυτόνομη προσωπικότητα και φτάνουν στο σημείο να απωλέσουν την ταυτότητά τους (με την ψυχολογική έννοια).
         
Έτσι, με την σιωπηρή συναίνεσή μας, οι τρίτοι αποφασίζουν ποιες επιλογές (δικές τους) θα μας κάνουν ευτυχισμένους. Συχνά, οι γονείς επιλέγουν τι θα σπουδάσει το παιδί τους, αδιαφορώντας προκλητικά για τις κλίσεις, τα θέλω, τις ικανότητές ή τη μη ύπαρξη τέτοιων. Συγγενείς επιβάλλουν το είδος του ατόμου που θα πρέπει να επιλέξει, να παντρευτεί και να περάσει τη ζωή του κάποιος. Φίλοι του επιβάλλουν το γούστο τους σε τομείς όπως η διασκέδαση, τα χόμπυ, τις αγορές αγαθών ή τη μουσική. Κάποιοι άλλοι το τι θα φορέσει, με τι αξεσουάρ θα το συνδυάσει και που πρέπει να εμφανιστεί για να θεωρηθεί «in» («εντός των πραγμάτων», μοντέρνος). Κάπως έτσι, ο καθένας σιγά-σιγά χάνει τον εαυτό του, ξεχνάει τι ποθούσε η ψυχή του, προσπερνάει ότι τον έλκυε, «διασκεδάζει» μόνο όπως περιμένουν οι άλλοι να διασκεδάσει. Στιγμή δε σκέφτεται ότι αυτό που πραγματικά θα τον έκανε ευτυχισμένο είναι εκείνο που λαχτάρησε χωρίς να ξέρει γιατί, χωρίς να γνωρίζει από πού προέρχεται η έλξη. Και αυτό είναι το σωστό, να μη προσπαθούμε να βουτάμε τα πάντα στη «λογική» που αποτελεί μαθημένη και επιβαλλόμενη διεργασία ώστε να μας κατευθύνουν, κατά το δοκούν, κάποιοι.
         
Η λύση πρέπει να στοχεύει διπλά: να πολεμήσουμε με κάθε μέσο το σκλάβο που όλοι έχουμε μέσα μας και ταυτόχρονα να εναντιωθούμε στους πολλαπλούς «αφέντες» που θέλουν, και με κάθε μέσο επιδιώκουν, να μας υποδουλώσουν για το δικό τους όφελος.
        
Προς αυτές τις κατευθύνσεις θα προτείνω μερικές στρατηγικές:
Παρακολουθείστε τα μικρά παιδιά και μάθετε από αυτά να είστε χαρούμενοι. Το παιδί πριν πάει στο σχολείο και «καλουπωθεί», θαυμάζει τα πάντα και εστιάζει στην ομορφιά της κάθε στιγμής. Γελάει συχνά, απολαμβάνει τα πιο μικρά πράγματα, νοιώθει εκστασιασμένο με κάθε τι νέο.
Επιλέξτε για παρέα ανθρώπους που είναι χαρούμενοι, έχουν παρόμοιούς στόχους με εσάς, δεν είναι επικριτικοί και πάνω απ’ όλα σας ενθαρρύνουν στις επιλογές σας.
Εστιάστε στη λύση και όχι στο πρόβλημα.
Κάντε, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, το χόμπυ σας δουλειά.
Μην προσκολλάστε στο παρελθόν, ούτε να ανησυχείτε (πέρα ενός βασικού σχεδιασμού) για το μέλλον.
Φροντίστε τον μόνο άνθρωπο με τον οποίο θα είστε για πάντα μαζί, τον εαυτό σας. Ασχοληθείτε με τον εαυτό σας κι όχι με τους άλλους.
Να είστε οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι για τη ζωή σας, είτε πρόκειται για συναισθήματα, σκέψεις, νοοτροπία και πράξεις.
Να βλέπετε το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Κοινώς, να είστε αισιόδοξοι.
Αγαπήστε χωρίς όρους. Αποδεχθείτε τους άλλους χωρίς να τους κρίνετε.
Σταματήστε να παραπονιέστε και εκτιμήστε ότι έχετε.
Απελευθερωθείτε από τα «μη» και τα «δεν».

Τέλος, η ευτυχία είναι απόφαση. Βγείτε έξω και διασκεδάστε όπως εσείς θέλετε. Ο μόνος που μπορεί να σας κρίνει, και θα το κάνει κάποια στιγμή με αυστηρότητα, είναι το μικρό καταπιεσμένο παιδάκι που φυλακίσατε μέσα σας μεγαλώνοντας…


Δρ.  Πόρτολας Νίκος
Αξιωματικός Π.Ν. ε.α. - Ψυχολόγος,
MSc ΔΜΥ, PhD Κοινωνικής Ψυχολογίας
fb: Psychology for a better life

(Μέρος 2ο)



«Ρώτα τον εαυτό σου αν είσαι ευτυχισμένος και θα σταματήσεις να είσαι ευτυχισμένος»
                                        (John Stuart Mill)


«Καλύτερα να ταξιδεύεις γεμάτος ελπίδα, παρά να φτάσεις στο τέρμα»  
                                        (γιαπωνέζικη παροιμία)


(Συνέχεια 1ου μέρους) Και δεν είναι μόνο αυτοί οι κάποιοι που για τους δικούς τους λόγους (συνήθως για να πλουτίσουν σε βάρος μας) μας επιβάλλουν τρόπους και όρους προκειμένου να «ευτυχίσουμε». Είναι ολόκληρη η υπερκαταναλωτική κοινωνία που μας επιβάλλει, μέσω των διαφημίσεων, πλασματικές ανάγκες, που η αδυναμία μας να κατακτήσουμε μπορεί να μας βυθίσει στη θλίψη. Οι περισσότερες αγορές μας δεν ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες, αλλά έχουν να κάνουν αποκλειστικά με κώδικες κοινωνικής καταξίωσης. Για να αποφύγουμε αυτή την παγίδα αρκεί να επιδείξουμε εγκράτεια και να μειώσουμε την έκθεσή μας στις «διδαχές» κάποιων, επιλέγοντας με σωφροσύνη τι θα διαβάσουμε, τι θα παρακολουθήσουμε, σε τι ερεθίσματα θα εκτεθούμε.
        
Δυστυχώς, υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που είναι, αν όχι αδύνατο, πολύ δύσκολο να αποφύγουμε. Και αυτοί δεν είναι παρά η οικογένεια, οι συγγενείς, οι φίλοι και ο γενικότερος περίγυρός μας. Όχι, κανείς δεν υπονοεί ότι η απομόνωση είναι προϋπόθεση της ευτυχίας ή ότι πρέπει να απομακρυνθούμε από τους άλλους. Το αντίθετο μάλιστα. Όμως εδώ τονίζεται ο κίνδυνος οι προαναφερθέντες να αποφασίζουν τι είναι «καλό» για εμάς, χωρίς ποτέ να ενδιαφερθούν να μάθουν ή έστω να ακούσουν τα θέλω μας. Και παρόλα αυτά, εμείς τους επιτρέπουμε να μας επηρεάζουν σε σημείο που αποποιούμεθα την άποψή μας και τις επιλογές μας για την ίδια μας τη ζωή. Αυτοί αποφασίζουν να μας καθοδηγήσουν στα δικά τους όνειρα και θέλω, λες και εμείς αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε τι θα μας χαροποιήσει, τι θα δώσει νόημα στη ζωή μας, τι θα μας κάνει να νοιώθουμε καλά και γιατί όχι, τι θα μας κάνει ευτυχισμένους.
         
Μη σας φανεί παράξενο, αλλά είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο συχνό απ’ όσο μπορεί να φανταστεί κανείς, ειδικά για τους Έλληνες που η οικογένεια φροντίζει να μη τους απαλλάξει ποτέ από τις ενοχές για όσα έκαναν γι’ αυτούς και τα όσα «έχασαν» οι γονείς εξαιτίας των παιδιών τους. Επίσης, το «τι θα πει ο κόσμος» έχει μια μοναδική βαρύτητα για την ελληνική μικροαστική νοοτροπία. Συνεπώς, θα πρέπει να ακολουθείς τις «συμβουλές» της οικογένειας και τις επιταγές του κάθε «κακομοίρη» που αντιπροσωπεύει, στα μάτια κάποιων, την κοινωνία.
         
Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές αποτελεί ασυναίσθητη επιλογή του ατόμου να ακολουθεί τις προτροπές των άλλων γιατί αυτό το κάνει να αισθάνεται άμοιρο ευθυνών σε περίπτωση αποτυχίας του. Τότε, του δίνεται η ευκαιρία να επιρρίψει τις ευθύνες των επιλογών του σε τρίτους ώστε να μετριάσει την εσωτερική σύγκρουση που νοιώθει. Άλλη περίπτωση είναι οι άνθρωποι που προσπαθούν να είναι αρεστοί στους άλλους σε σημείου που πλέον δεν διαθέτουν μιαν αυτόνομη προσωπικότητα και φτάνουν στο σημείο να απωλέσουν την ταυτότητά τους (με την ψυχολογική έννοια).
         
Έτσι, με την σιωπηρή συναίνεσή μας, οι τρίτοι αποφασίζουν ποιες επιλογές (δικές τους) θα μας κάνουν ευτυχισμένους. Συχνά, οι γονείς επιλέγουν τι θα σπουδάσει το παιδί τους, αδιαφορώντας προκλητικά για τις κλίσεις, τα θέλω, τις ικανότητές ή τη μη ύπαρξη τέτοιων. Συγγενείς επιβάλλουν το είδος του ατόμου που θα πρέπει να επιλέξει, να παντρευτεί και να περάσει τη ζωή του κάποιος. Φίλοι του επιβάλλουν το γούστο τους σε τομείς όπως η διασκέδαση, τα χόμπυ, τις αγορές αγαθών ή τη μουσική. Κάποιοι άλλοι το τι θα φορέσει, με τι αξεσουάρ θα το συνδυάσει και που πρέπει να εμφανιστεί για να θεωρηθεί «in» («εντός των πραγμάτων», μοντέρνος). Κάπως έτσι, ο καθένας σιγά-σιγά χάνει τον εαυτό του, ξεχνάει τι ποθούσε η ψυχή του, προσπερνάει ότι τον έλκυε, «διασκεδάζει» μόνο όπως περιμένουν οι άλλοι να διασκεδάσει. Στιγμή δε σκέφτεται ότι αυτό που πραγματικά θα τον έκανε ευτυχισμένο είναι εκείνο που λαχτάρησε χωρίς να ξέρει γιατί, χωρίς να γνωρίζει από πού προέρχεται η έλξη. Και αυτό είναι το σωστό, να μη προσπαθούμε να βουτάμε τα πάντα στη «λογική» που αποτελεί μαθημένη και επιβαλλόμενη διεργασία ώστε να μας κατευθύνουν, κατά το δοκούν, κάποιοι.
         
Η λύση πρέπει να στοχεύει διπλά: να πολεμήσουμε με κάθε μέσο το σκλάβο που όλοι έχουμε μέσα μας και ταυτόχρονα να εναντιωθούμε στους πολλαπλούς «αφέντες» που θέλουν, και με κάθε μέσο επιδιώκουν, να μας υποδουλώσουν για το δικό τους όφελος.
        
Προς αυτές τις κατευθύνσεις θα προτείνω μερικές στρατηγικές:
Παρακολουθείστε τα μικρά παιδιά και μάθετε από αυτά να είστε χαρούμενοι. Το παιδί πριν πάει στο σχολείο και «καλουπωθεί», θαυμάζει τα πάντα και εστιάζει στην ομορφιά της κάθε στιγμής. Γελάει συχνά, απολαμβάνει τα πιο μικρά πράγματα, νοιώθει εκστασιασμένο με κάθε τι νέο.
Επιλέξτε για παρέα ανθρώπους που είναι χαρούμενοι, έχουν παρόμοιούς στόχους με εσάς, δεν είναι επικριτικοί και πάνω απ’ όλα σας ενθαρρύνουν στις επιλογές σας.
Εστιάστε στη λύση και όχι στο πρόβλημα.
Κάντε, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, το χόμπυ σας δουλειά.
Μην προσκολλάστε στο παρελθόν, ούτε να ανησυχείτε (πέρα ενός βασικού σχεδιασμού) για το μέλλον.
Φροντίστε τον μόνο άνθρωπο με τον οποίο θα είστε για πάντα μαζί, τον εαυτό σας. Ασχοληθείτε με τον εαυτό σας κι όχι με τους άλλους.
Να είστε οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι για τη ζωή σας, είτε πρόκειται για συναισθήματα, σκέψεις, νοοτροπία και πράξεις.
Να βλέπετε το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Κοινώς, να είστε αισιόδοξοι.
Αγαπήστε χωρίς όρους. Αποδεχθείτε τους άλλους χωρίς να τους κρίνετε.
Σταματήστε να παραπονιέστε και εκτιμήστε ότι έχετε.
Απελευθερωθείτε από τα «μη» και τα «δεν».

Τέλος, η ευτυχία είναι απόφαση. Βγείτε έξω και διασκεδάστε όπως εσείς θέλετε. Ο μόνος που μπορεί να σας κρίνει, και θα το κάνει κάποια στιγμή με αυστηρότητα, είναι το μικρό καταπιεσμένο παιδάκι που φυλακίσατε μέσα σας μεγαλώνοντας…


Δρ.  Πόρτολας Νίκος
Αξιωματικός Π.Ν. ε.α. - Ψυχολόγος,
MSc ΔΜΥ, PhD Κοινωνικής Ψυχολογίας
fb: Psychology for a better life

Η APELA προτείνει

image

Eτικέτες :
images Άρθρα
01-03-2024

Κοντούλα λεμονιά

images Άρθρα
19-01-2024

Αϊ Γιάννη μου

images Άρθρα
19-01-2024

Η «ΜΑΣΚΑ»

images Άρθρα
10-01-2024

Η Ρώμη του 2024