Οι διακοπές σημαίνουν (ή θα έπρεπε να σημαίνουν) παρατεταμένη αδράνεια και τεμπελιά, ασυνέπεια και χαλάρωση, ξεκούραση και διασκέδαση, αποφυγή κάθε τι συνηθισμένου και πάνω απ’ όλα, αλλαγή νοοτροπίας.
Δυστυχώς οι περισσότεροι, ίσως από κεκτημένη ταχύτητα, ίσως γιατί φοβούνται την όποια αλλαγή, μεταφέρουν στις διακοπές τα πάντα, από τα καθημερινά τους άγχη μέχρι μικροπράγματα καθημερινής χρήσης, τα αγαπημένα αντικείμενα των παιδιών, και κάθε τι που «βαπτίζεται» χρήσιμο και απαραίτητο. Έτσι οι διακοπές ξεκινάνε είτε με ένα επικίνδυνα βαρυφορτωμένο αυτοκίνητο που καλείται να μετακινήσει…όλο το «σπίτι» τους, είτε με άπειρες αποσκευές που σέρνονται σε λιμάνια και αεροδρόμια. Αν προσπαθήσουν να αφήσουν κάτι πίσω αυτόματα πιστεύουν ότι η ζωή τους θα μετατραπεί σε κόλαση χωρίς αυτό. Ξεχνάνε όμως πάντα να πάρουν μαζί τους το κέφι και την ξενοιασιά. Τα χειρότερα έρχονται όταν είναι πλέον στον τόπο των διακοπών και αρχίζει ο προγραμματισμός του τι πρέπει να κάνουν! Ξυπνάνε πάλι με ξυπνητήρι, το ρολόι συνεχίζει να έχει την τιμητική του, το πρόγραμμα δεν «βγαίνει» και ουσιαστικά απλά άλλαξαν τόπο, μετέφεραν εκεί τις ίδιες καθημερινές συνήθειες τους, χωρίς να μεταβάλλουν τον ρυθμό και τον τρόπο της ζωής τους.
Η τελμάτωση στην «ταχύτατη ακινησία» της καθημερινότητας έχει να κάνει με:
• το άγχος του σημερινού ανθρώπου ότι κάτι δεν θα προλάβει να κάνει, ότι ο χρόνος δεν πρέπει να μένει ανεκμετάλλευτος.
• το φόβο μπροστά στο άγνωστο, το καινούργιο, το διαφορετικό. Προτιμάνε την «μίζερη» ασφάλεια του γνωστού, της ρουτίνας.
• την άγνοια του πως να χαλαρώσουνε και να διασκεδάσουνε πραγματικά, γιατί αυτό δεν τους το έμαθαν ποτέ.
• την αποφυγή του να έρθουνε σε επαφή με τα συναισθήματά τους και τα πραγματικά «θέλω» τους.
• την αδυναμία να εμβαθύνουνε στην ουσία της ύπαρξης τους.
• τον εγκλωβισμό στα «πρέπει» και στα «είθισται», που τους εμφύσησαν οι «ανώτεροι (κάθε μορφής) από αυτούς άνθρωποι».
Αποτέλεσμα αυτών είναι η επιπρόσθετη πίεση, η ανατροφοδότηση του άγχους και η μη αποκομιδή ουσιαστικών ωφελημάτων από αυτή την εργασιακή ανάπαυλα. Με απλά λόγια, περισσότερη κούραση κυρίως ψυχική, με ένα πικρό αίσθημα ανικανοποίητου και μάταιου.
Τι πραγματικά κρύβεται στο να μην μπορούν κάποιοι να χαλαρώσουν; Η συνήθεια και η επανάληψη της καθημερινότητας τους παρέχει την ασφάλεια του γνωστού και οικείου. Η παρατεταμένη ανάπαυλα και η χαλάρωση δίνει τη δυνατότητα σκέψης και ενδοσκόπησης που μπορούν να οδηγήσουν στα «τρομακτικά» -για κάποιους- μονοπάτια της συνειδητότητας, φέρνοντας στο φως τις πραγματικές ανάγκες και «θέλω» που είχαν «καλυφθεί» και «ξεχαστεί» πίσω από τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς του καθημερινού αγώνα της επιβίωσης. Όσο και αν αυτό τρομάζει μερικούς, ίσως αυτούς που δηλώνοντας «πολυάσχολοι» αρνούνται να κάνουν ανάπαυλα από την συνηθισμένη ζωή τους ή απλά μεταφέρουν κάπου αλλού την καθημερινότητά τους χωρίς ουσιαστική αλλαγή νοοτροπίας, είναι η μεγάλη ευκαιρία των διακοπών. Η παρατεταμένη αδράνεια, η τεμπελιά, αν θέλετε, μας βοηθούν να οδεύσουμε σε επίπεδα φιλοσοφικής ενδοσκόπησης και μας ωθούν σε μεγαλύτερη επαφή με τα συναισθήματά μας. Είναι αυτό που πραγματικά χρειάζονται πολλοί, να κάνουν δηλαδή, ανασκόπηση της ζωής, σε όλους τους τομείς, και να επανασχεδιάζουν τη δράση τους αν θεωρήσουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Αν εμμένουν σε μια «νοσηρή ομοιόσταση», ίσως κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον να μην υπάρχει διέξοδος και δυνατότητα επανόδου στο σωστό, γι’ αυτούς, δρόμο.
Οι διακοπές πρέπει να είναι:
• απομάκρυνση από την καθημερινότητα
• μείωση του στρες
• παρατήρηση των καταστάσεων από άλλη οπτική γωνία
• ανασκόπηση των προοπτικών σας
• ανάπτυξη νέων στρατηγικών αντιμετώπισης
• χαλάρωση, τεμπελιά και αδράνεια
• αυξημένη επαφή με το πιο αγαπητό σας άτομο, εσάς (αυτό θα έπρεπε να είναι)
• χρόνος για πραγματική επαφή με την οικογένεια και τους φίλους
• ευκαιρία για σωματική άσκηση
• διασκέδαση
• ότι νομίζει ο καθένας καλύτερο γι’ αυτόν και του έχει λείψει.
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πρέπει να επιλέξετε κάτι που πραγματικά θα σας ξεκουράσει και όχι να ακολουθήσετε τις επιταγές ενός περιοδικού life style πηγαίνοντας κάπου γιατί είναι «in».
Θυμηθείτε τι σας άρεσε και τι σας κούρασε σε προηγούμενες διακοπές. Οργανώστε τις εργασιακές ενέργειες που θα απαιτηθούν από εσάς όσο θα λείπετε ώστε να μην είστε υποχρεωμένοι για καθημερινή επικοινωνία με το γραφείο σας.
Επειδή έχει αποδειχθεί ότι χρειάζονται δύο με τρεις ημέρες για να μπορέσουμε να αποσυνδεθούμε από την βασανιστική καθημερινότητα, καλό θα είναι ο χρόνος των διακοπών να είναι μεγαλύτερος των δέκα ημερών.
Μη βάζετε το οποιοδήποτε πρόγραμμα και γίνετε ασυνεπείς με τον ίδιο τον εαυτό σας. Όταν τα ζητήματα που σας απασχολούν θα είναι του τύπου: «να πάω τώρα για να πάρω καφέ ή να παίξω ρακέτες πρώτα;», «να σηκωθώ γιατί είναι έντεκα η ώρα και να πάω για μπάνιο ή να κοιμηθώ ένα δίωρο ακόμα;», τότε έχετε κατακτήσει την αλλαγή σκηνικού στη ζωή σας.
Τέλος, πάρτε μαζί σας όσο λιγότερα αντικείμενα από αυτά που χρησιμοποιείται στην καθημερινή σας ζωή. Μη ξεχάσετε όμως κι εσείς, όπως τόσοι και τόσοι άλλοι που ξεκινούν για διακοπές, να πάρετε μαζί σας μια μικρή αλλά τόσο σημαντική λεπτομέρεια: το κέφι για ζωή.
Ας αποτελέσουν, λοιπόν, οι φετινές σας διακοπές μια αφορμή, μια αρχή για μια νέα θεώρηση των πραγμάτων, απαλλαγμένη από συνήθειες, καθήκοντα και «πρέπει».
Αξιωματικός Π.Ν. ε.α. - Ψυχολόγος,
MSc ΔΜΥ, PhD Κοινωνικής Ψυχολογίας
